DR. NEJAT TAMZOK 

Ağustos ayının ilk haftasında yayınlanan Bakanlar Kurulu kararıyla elektrik üretiminde kullanılmak üzere ithal edilen kömürün tonuna 15 dolar ek mali yükümlülük getirilmişti.

Dünkü (3 Ekim 2016) Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe giren Bakanlar Kurulu kararıyla ise ek mali yükümlülüğün hesaplanması için yeni bir formülasyon ortaya koyuldu. 

Söz konusu formülasyonda, ton başına 70 dolar seviyesi baz olarak alınıyor. Ek mali yükümlülüğün miktarı, elektrik üretiminde kullanılabilecek buhar kömürünün uluslararası kömür piyasalarındaki fiyatını temsil eden “ICE Rotterdam Coal Future” endeksi ile 70 dolar arasındaki farka göre belirlenecek. 

Buna göre; eğer söz konusu endeks ton başına 70 dolar seviyesini geçerse ithal kömürcüler herhangi bir ek mali yükümlülüğe katlanmak zorunda kalmayacaklar. 

Bununla beraber, endeks 70 dolar seviyesinin altına indiğinde, aradaki fark olduğu gibi ithal kömürcülerden tahsil edilecek. Yani endeks örneğin 30 dolara düştüğünde ithal kömürcü ton başına 40 dolar ödemek durumunda kalacak. 

Dolayısıyla, ithal kömürcülerin uluslararası piyasalarda kömür fiyatlarının düşmesinden avantaj sağlama imkanları tamamen ortadan kalkmış olacak. Son 2-3 yılda neredeyse yüzde 30’un üzerinde ucuzlayan ithalat maliyetlerinin, ithal kömürü sadece yerli kömür değil diğer yakıtlar karşısında da son derece cazip hale getirdiği biliniyor. 

İlk düzenlemede söz konusu olan ton başına 15 dolar ek mali yükümlülük, maliyetleri yaklaşık yüzde 25’e varan oranlarda yukarı çekmişti. Bununla beraber, ithalat fiyatlarında geçtiğimiz ilkbahar aylarından itibaren başlayan yükselişe bu ek mali yükümlülük de eklendiğinde ithal kömüre dayalı elektrik üreticilerinin maliyetleri de hızla arttı. Bu durum, ilk düzenlemenin üzerinden sadece iki ay geçmişken yeniden bir düzenleme ihtiyacını ortaya çıkardı. 

Bununla beraber, piyasalar her zaman hareketli. Ne ithal kömür maliyetleri ne de yerli kömür maliyetleri yerinde saymıyor. Dolayısıyla, önümüzdeki dönemlerde bu konuya ilişkin başka düzenleme ya da düzeltmelerin gündeme gelmesi kaçınılmaz olacak gibi görünüyor.