Enerji Günlüğü - Elektrik müşterilerinin asgari yüzde 80’inin akıllı sayaç ile donatılıp küçük ölçekli ve yaygın dağıtık ve yenilenebilir kaynaklı üretimin desteklendiği bir dağıtım şebeke altyapısı geliştirilerek kayıp kaçak oranının yüzde 8’e indirilmesi hedefleniyor.

Türkiye’de akıllı şebekelerin geleceği tüm yönleri ile tartışıldı. 6. Uluslararası İstanbul Akıllı Şebekeler ve Şehirler Kongre ve Fuarı (ICSG 2018) kapsamında T.C. Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) başkanlığında, Elektrik Dağıtım Hizmetleri Derneği (ELDER) koordinasyonluğunda yürütülen ve ülkemizde akıllı şebeke sistemlerine geçişin alt yapısını oluşturacak olan “Türkiye Akıllı Şebekeler 2023 Vizyon ve Strateji Belirleme Projesi - TAŞ 2023”ün lansmanı gerçekleştirildi. 

PROJENİN AMACI

Elektrik sektörünün 2035 projesi güvenli bir gelecek için çevresel sürdürülebilirliği ve enerji kaynaklarının verimli bir şekilde değerlendirilmesini dikkate alarak, ekonomik büyüme için gerekli olan düşük maliyetli elektrik enerjisini yerli kaynaklardan karşılayıp, yenilenebilir enerji üretimini de azamiye çıkararak karbon ayak izini asgari seviyeye çekmeyi amaçlıyor. Bu çerçevede, 2020 yılı ve sonrasında akıllı şebeke yatırımları ile elektrik iletimi ve dağıtımını en uygun şekilde yöneterek, katılımcı, rekabetçi ve düşük maliyetli bir elektrik piyasası ile ülke refahına en yüksek katkıyı sağlamayı hedefliyor. 

2035 HEDEFLERİ

Yerli ve ulusal çapta kullanılan bir sayaç haberleşme protokolünün oluşturularak. müşterilerin asgari %80’inin Akıllı Sayaç ile donatılması, akıllı sayaç ve haberleşme ünitesi tedarikinin %90’ın üzerinde yerli kaynaklarla sağlanması,

Küçük ölçekli ve yaygın dağıtık ve yenilenebilir kaynaklı üretimin desteklendiği bir dağıtım şebeke altyapısının geliştirilmesi, çatı/bina tipi güneş panel sayılarının milyon mertebesine ulaşmasını ve şebekeye entegrasyonunu destekleyecek alt yapının oluşturulması,

Talep tarafı katılımında ülke kayıp kaçak oranının % 8 seviyesine (iletim, dağıtım dâhil) indirilmesi,

Elli milyon sayısını aşacak müşterilerin en az %80’inin akıllı ölçüm altyapılarına ve %40’ının piyasa katılımına dâhil edilmesi, 10GW büyüklüğünde talep tarafı yönetiminin yapılabilmesi,

Depolama ünitelerinin mikro düzeyde yaygınlaşarak günlük tüketim profillerine olumlu katkı sağlaması ve 50GWh Depolama Kapasitesi ile puant traşlaması,

35GW’lık esneklik kaynağının sisteme sunularak, entegre esneklik yönetiminin aktif ve optimizasyona dayalı bir şekilde uygulanması,

Şebeke kapasite kullanım oranlarının %20 oranında iyileştirilmesi, siber saldırılar ve doğal afetlere dayanıklılığının sağlaması ve gelişmiş şebeke ekipman ve teknolojilerinin kullanılması,

Şebeke izlenebilirlik (%80), uzaktan kontrol (%20) ve kendi kendine onarma (%10) işlevselliklerinin yaygınlaştırılması,

Teknoloji geliştirme ve ihracat için hedef alanların (depolama, IoT, veri analitiği, şebeke yönetim yazılımları, akıllı sayaçlar, güneş paneli, vb.) desteklenmesi.

TEMEL KRİTER FAYDANIN MALİYETİN ÜZERİNDE OLMASI

ICSG İstanbul 2018 Yürütme Kurulu Başkanı Mehmet Ertürk proje ile ilgili olarak temel kriterin faydanın maliyetin üzerinde olması olduğunu vurgulayarak, kesintinin daha az olduğu maliyetin düşük olduğu bir çerçevede bu teknolojileri dağıtım sektöründe uygulamış olacaklarını kaydetti. 

Ertürk, “Şebekemizde akıllı sistemler adına ne durumdayız, bunu tespit ettik, nereye gitmek istiyoruz, boşluk analizi yaparak, kapatmamız gereken mesafeyi analiz edip bunun nasıl kapanması gerektiği konusunda önerilerde bulunacaklar. En düşük maliyetle tüketicinin hizmetine nasıl sunabiliriz hedefiyle yapılan bir çalışma oldu. Önümüzdeki 15 yılın yol haritası sunulacak. Bu yol haritasına bağlı olarak da şirketler akıllı şebeke kapsamında yer alan teknolojik yatırımlarıyla ilgili kapsamı ortaya koyacak ve akıllı şebekeye geçişi yönetmiş olacaklar.” dedi.

PARADİGMA DEĞİŞİMİ ALGILANMAMIŞ GÖRÜNÜYOR

AF Mercados Türkiye Ülke Müdürü Serhat Can ise çalışmada 21 dağıtım şirketinin durumunun tespit edildiğini belirterek, “Çalışmamız bu resme dayalı bir yol haritası. 2020 yılına kada 21 şirketin de kendi öznel koşullarına göre orta ve uzun vadede ne yapmak istiyorlar ihtiyaçları nedir bunlarla ilgili bir çalışma yapıp EPDK’ya sunmalarını öneriyoruz.” dedi. 

Can ayrıca, akıllı şebekenin paradigma değişiminin olmazsa olmazı olduğunu kaydederek, “En önemli, paradigma değişimi yeteri kadar algılanmamış gibi görünüyor pratikte. Yönetici olarak, EPDK olarak böyle görünüyor. Pratiğe yansımasında bir gecikme var, bu bir hata değil, Türkiye'nin sürecinin bir parçası ve süratle bu gecikmeyi ortadan kaldırmak için çabalar var, regülasyonda çalışmalar var. Yeter ki bütçeler olsun, kamuoyu bunu desteklesin.” dedi.

VATANDAŞIN MAKSİMUM MEMNUNİYETİ TEMEL AMAÇ

ELDER Genel Başkanı Serhat Çeçen projenin ek sorumluluklar da getirdiğine dikkat çekerek, “Nihai kullanıcı olan vatandaşın maksimum memnuniyetini sağlamak temel amaç. Bu anlamda bize de yük biniyor. Daha ölçülebilir bilgi alınmasını sağlayacak.” dedi.

TEMEL NOKTA VERİMLİLİK

GAZBİR Başkanı ve ELDER Başkan Yardımcısı Yaşar Arslan teknolojinin çok hızlı tüketilen ve kenara atılan bir konu olduğunu ve bu zaman zaman çöpe atılan ve faydalanılamayan teknolojiler olduğunu kaydederek scada örneğini verdi. Yaşar, “Scada projeleri yapıldı, tamamlanamadan yeni projeler çıktı eskileri çöpe atıldı. Burada asıl temel nokta verimlilik. Bizim gibi enerjide dışa bağımlı ülkeler açısından buradan kazanacaklarımız çok önemli. Çok sert kışlar yaşamıyoruz. Bu enerjiyi bulamayacağız çok sert kışlar yaşamadığımızda. buna uygun teknoloji seçimi için çalışmalar yürütülüyor.” ifadesini kullandı.

Sabiha KÖTEK - Enerji Günlüğü