Enerji Günlüğü- Desecure Technology Genel Müdürü Cenk Çavuşoğlu, Türkiye’deki Rüzgar Enerjisi Santralleri (RES) ve Enerji Depolama Sistemleri’ne (EDS) yönelik güvenlik tehditlerinin boyut değiştirdiğini ve organize bir yapıya büründüğünü söyledi. Türkiye Rüzgar Enerjisi Birliği (TÜREB) yayınında konuşan Çavuşoğlu, artan hırsızlık, sabotaj, yangın ve siber saldırı risklerine karşı geleneksel güvenlik yöntemlerinin yetersiz kaldığına dikkat çekerek yapay zeka destekli proaktif teknolojilerin yatırımları olay yaşanmadan korumaya başladığını ifade etti.
ORGANİZE TEHDİT: HIRSIZLIK VE SİBER SALDIRI
Enerji yatırımcılarının karşı karşıya kaldığı tehditlerin boyut ve çeşitliliğini doğru analiz etmek, etkili bir güvenlik stratejisi geliştirmenin ilk ve kritik adımını oluşturuyor. Çavuşoğlu, bu tehditlerin münferit değil, küresel bir sorun olduğunun altını çiziyor.
Hırsızlık: Tesislerin ıssız bölgelerde bulunması, organize şebekeler için çekim merkezi yaratıyor. Çavuşoğlu, sadece İngiltere'de yaşanan 27 kablo hırsızlığı vakasının 2 milyon sterlin üzerinde kayba yol açtığını belirtiyor. Türkiye’de ise Foça ve Bandırma’daki büyük çaplı hırsızlıkların, şirketlerin "itibar kaybı" endişesiyle raporlamadığı için tahminden yüksek bir kayıp yarattığı düşünülüyor. Hırsızların hedefinde artık bakır kabloların yanı sıra, karaborsa değeri yüksek olan altın ve paladyum içeren elektronik kartlar yer alıyor. Hırsızlık yöntemi birden fazla türbine aynı anda müdahale etme şeklinde değişiyor.
Sabotaj ve Yangın: Kasıtlı saldırılar ciddi bir tehdit unsuru oluşturuyor. Fransa’daki Vestas türbinlerine yönelik kundaklama, İrlanda’da bir türbinin ateşe verilmesi gibi olaylar uluslararası boyutu gösteriyor. Özellikle EDS’ler için Termal Kaçış (Thermal Runaway), bir batarya hücresinde başlayıp engellenmesi neredeyse imkansız olan tehlikeli bir zincirleme reaksiyon olarak tanımlanıyor. Bu durum felaketle sonuçlanan yangın ve patlamalara yol açıyor.
Siber Saldırı: Modern enerji tesislerinin SCADA sistemleri üzerinden yönetilmesi, onları siber saldırılara açık hale getiriyor. Bu saldırılar sadece üretimi durdurmuyor, ulusal güvenliği de tehdit ediyor. 2022’de Alman üretici Nordex’e yapılan ve yaklaşık 3 bin türbinin operasyonunu etkileyen saldırı, bu riskin somut örnekleri arasında öne çıkıyor. Bu çok yönlü tehditler karşısında, geleneksel fiziki güvenlik anlayışı geçerliliğini yitirmiş durumda.
YATIRIMCIYA KVKK RİSKİ VE GÜVENLİK ORTAĞI KRİTERİ
Güvenlik anlayışında yaşanan en büyük paradigma değişimi, olayı henüz gerçekleşmeden engelleyen proaktif yaklaşıma geçiş oldu. Çavuşoğlu, bu yeni nesil teknolojinin nasıl çalıştığını, tespit, teyit, müdahale ve caydırma sürecinin saniyeler içinde tamamlandığını aktarıyor. Termal kameraların ve yapay zekanın şüpheli yaklaşımı tespit etmesiyle, izleme merkezindeki operatörün IP hoparlörler üzerinden, kişinin fiziksel özelliklerini belirterek yaptığı anons ile tehdit büyümeden ortadan kaldırılıyor.
Ancak teknolojiye yapılan yatırımın hukuki sonuçları, yatırımcılar için ciddi idari cezalara neden olabiliyor. Çavuşoğlu, tesislerdeki kamera görüntülerinin Kişisel Verilerin Korunması Kanunu (KVKK) kapsamında "kişisel veri" sayıldığını ve herhangi bir ihlal durumunda tesisi kurduran yatırımcının da sorumlu tutulduğunu belirtiyor. Güncel azami idari para cezası 13,6 milyon TL’ye ulaşıyor.
Yasal riskten korunmanın tek yolunun, 5188 sayılı kanuna tabi ve İçişleri Bakanlığı ruhsatlı alarm izleme merkezleri ile çalışmak olduğunu söyleyen Çavuşoğlu, piyasadaki "gayriresmi uzaktan izleme merkezleri"nin hiçbir yasal yetkisi bulunmadığını vurguluyor. Yatırımcılar güvenlik hizmeti alırken, firmanın 5188 sayılı yasaya tabi fiziki güvenlik tecrübesi, ruhsatlı alarm izleme merkezi, teknoloji distribütörlüğü ve mühendislik hizmeti yetkinliklerini bir arada bulundurması gerektiğini kaydediyor. Türkiye’nin büyüyen yenilenebilir enerji varlıklarının finansal sürdürülebilirliği, akıllı, proaktif ve yasalara tam uyumlu bir teknolojik öngörü meselesi haline geliyor.