Enerji Günlüğü - Doğu Karadeniz Bölgesi’nde Artvin, Giresun, Gümüşhane, Rize ve Trabzon illerini kapsayan 29 bin 551 kilometrekarelik alanda elektrik dağıtım hizmeti sunan Çoruh Elektrik Dağıtım A.Ş. (Çoruh EDAŞ), 2021-2025 uygulama dönemine ilişkin yatırım ve operasyonel verilerini paylaştı. Şirket, 2025 yılı sonu itibarıyla toplamda 14,03 milyar liralık yatırımı hayata geçirmiş olacak. 61 ilçede 1,6 milyon aboneye hizmet sunan Çoruh EDAŞ, 2024 yılı sonu itibarıyla 12,2 milyar liralık kümülatif yatırım tutarına ulaştı. 2025 yılı için planlanan 1,83 milyar liralık ek bütçe ile 5 yıllık uygulama dönemi hedefleri tamamlanacak.
ŞEBEKE ALTYAPISI VE FİZİKSEL GENİŞLEME
Fiziksel Şebeke ve Altyapı Yatırımları Çoruh EDAŞ’ın hizmet bölgesindeki altyapı çalışmaları kapsamında, 2021 yılından bu yana 159 bin 300 adet direk dikilirken, 1.070 adet yeni trafo tesisi yapıldı. Bölgedeki toplam hat uzunluğu 65 bin kilometreyi aşarken, kurulu güç kapasitesi 5 bin 205 MVA seviyesine ulaştı. Şebeke yenileme çalışmaları kapsamında son 4 yılda 6 bin 761 kilometre yeni hat tesis edildi. Sokak aydınlatmaları tarafında ise 85 bin 700 adet armatür montajı gerçekleştirilerek şebeke görünürlüğü ve güvenliği artırıldı.
HANE BAŞINA EN YÜKSEK DİREK SAYISI
Engebeli arazi yapısı, dağınık yerleşimler, yoğun orman dokusu ve yüksek yağış rejimi ile teknik olarak çok özel bir bölgede bulunduklarını beliren Çoruh EDAŞ Şirket Müdür Mehmet Aydın, “Bu coğrafyada elektrik dağıtımı yapmak, klasik anlamda bir altyapı işletmeciliğinden çok daha fazlasını gerektiriyor. Böylesi özel bir coğrafyada 65 bin km uzunluğunda hattı hem saha hem de dijitalleşme yatırımlarımızla en verimli şekilde yönetiyoruz. Bölgedeki dağınık yerleşmenin gereği olarak vadi tipi şebekede enerji hatlarının kurulumu için direk sayısı bakımında önemli bir yatırıma ihtiyaç duyuluyor. Bu kapsamda Çoruh EDAŞ, Türkiye toplamının %7,2’sini oluşturan 1.3 milyon direk ile abone başına düşen direk oranı en yüksek olan dağıtım şirketidir” dedi.
LEDLERLE VERİMLİLİK ARTIŞI
Enerji Verimliliği ve LED Dönüşümü Şirketin sürdürülebilirlik hedefleri doğrultusunda yürüttüğü aydınlatma dönüşüm projelerinde her yıl ortalama 51 bin armatür LED teknolojisine dönüştürülüyor. Bu dönüşüm sayesinde yıllık 10 milyon kWh enerji tasarrufu sağlandığı bildirildi. Projenin tamamlanmasıyla birlikte toplam tasarruf miktarının yıllık 43 milyon kWh seviyesine çıkması hedefleniyor. Bu rakam, yaklaşık 20 bin hanenin yıllık elektrik tüketimine karşılık geliyor.
KAYIP KAÇAK ORANI DÜŞÜRÜLDÜ
Kayıp-Kaçak Oranlarında Düşüş Trendi Çoruh EDAŞ, 2010 yılından bu yana yürüttüğü teknik ve teknik dışı kayıplarla mücadele çalışmaları neticesinde kayıp-kaçak oranını yüzde 6,35 seviyesine indirdi. Toplamda 4 milyar 42 milyon kWh enerjiyi yöneten şirket, kayıp oranındaki bu düşüşle Gümüşhane ilinin yıllık toplam elektrik tüketimi kadar bir enerjinin sistemde kalmasını sağladı. Bu iyileştirme, ekonomiye 86 bin hanenin 1 yıllık tüketimine eş değer bir geri kazanım sağladı.
UZAKTAN OKUMA VE KONTROL
Dijitalleşme ve SCADA Sistemleri Şebeke yönetiminde dijitalleşme yatırımlarına ağırlık veren Çoruh EDAŞ, bölgedeki 833 adet dağıtım merkezini SCADA (Merkezi Denetleme ve Veri Toplama) sistemi üzerinden izliyor. Abonelerin yüzde 90'ına karşılık gelen 1,44 milyon kullanıcı ve 2 bin 855 adet orta gerilim fideri uzaktan kontrol edilebilir hale getirildi. Otomatik Sayaç Okuma Sistemi (OSOS) kapsamında ise 45 bin 948 adet tesisatın okuma işlemleri uzaktan gerçekleştiriliyor. Bölgede dağıtılan yıllık 3,78 TWh enerjinin yüzde 46'sı OSOS üzerinden tahakkuk ettiriliyor.
İKLİME YÖNELİK ŞEBEKE TASARIMI
İklim Koşullarına Dayanıklı Şebeke Modeli Doğu Karadeniz’in sert iklim koşulları ve deniz seviyesinden 2 bin 820 metre rakıma kadar uzanan zorlu coğrafyası nedeniyle şebeke tasarımı yeniden yapılandırılıyor. İzole iletkenler, yer altı kablolama ve dijital risk haritalama uygulamaları ile sel, heyelan ve aşırı kar yağışlarına karşı önlemler artırıldı. 2021 yılı verileriyle kıyaslandığında, yapılan yatırımlar sayesinde enerji kesinti sürelerinde yüzde 28, kesinti sıklığında ise yüzde 30 oranında iyileşme kaydedildi.
Bölgede yaşanan sel, heyelan ve aşırı hava olaylarından ders aldıklarını belirten Mehmet Aydın, “Çoruh EDAŞ olarak şebekemizi sadece bugünün değil, iklim değişikliğinin zorladığı geleceğin koşullarına göre tasarlıyoruz. Karadeniz’in doğası yıllar içinde değişiyor. Yağışlar artıyor, fırtınalar şiddetleniyor ve bu durum enerji altyapısını doğrudan etkiliyor. Artık afet olduktan sonra değil, afet olmadan önce harekete geçen bir modelle çalışıyoruz. Öte yandan deniz seviyesinden, 2 bin 820 rakıma kadar enerji hizmeti sağlıyoruz. İzole iletkenler, yer altı kabloları, koridor bakımları ve dijital risk haritalama uygulamalarıyla Karadeniz’in en sert coğrafyasında bile enerjiyi güvenle taşıyoruz. Her direk, her hat ve her trafo; mühendislik, dayanıklılık ve sahadaki insan emeğinin birleşimiyle halkımıza enerji taşıyor” dedi.
TÜKETİMİN YÜZDE 80'İ YENİLENEBİLİRDEN
Yenilenebilir Enerji ve E-Mobilite Entegrasyonu Bölgedeki yenilenebilir enerji kaynaklarının şebekeye entegrasyonu da hız kazandı. 2025 yılı Ekim ayı itibarıyla Çoruh EDAŞ bölgesinde 239 adet GES (82 MWe), 123 adet HES (1.124 MWe) ve 4 adet BES (29,87 MWe) üretim tesisi bulunuyor. Toplam yenilenebilir kapasite, bölgedeki tüketimin yüzde 80'ini karşılayabilecek seviyeye ulaştı. E-mobilite alanında ise DC şarj istasyonu soket sayısı 2022 yılındaki 20 adetten 2024 sonunda 192 adede yükseldi. Toplam DC şarj gücü 25 bin 691 kW, AC şarj gücü ise 8 bin 972 kW olarak kaydedildi.
MÜŞTERİ MEMNUNİYETİNDE YÜKSEK ORAN
Müşteri Memnuniyeti ve Operasyonel Performans Hizmet kalitesi göstergelerinde 2024 yıl sonu verilerine göre müşteri memnuniyet oranı yüzde 95,74 olarak gerçekleşti. Çağrı merkezine gelen taleplerin ortalama cevaplanma süresi 2,4 saniye, çözüm süresi ise 49 saat olarak ölçüldü. Şirket, 2 binin üzerinde personeli ve 13 bin 578 trafosuyla bölgedeki enerji arz güvenliğini sağlamaya yönelik yatırımlarına 2025 yılında da devam edecek.
Benan ÖZTÜRK-Enerji Günlüğü/TRABZON