Enerji Günlüğü - Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı’nın (TPAO) Karadeniz’deki Sakarya Sahası’nda keşfettiği doğalgazı işleyip ulusal şebekeye verecek Filyos Gaz İşleme Merkezi’nde bir grup gazeteci ile bir araya geldi. Enerji alanındaki çalışmalara dair açıklamalarda bulunan Bakan Dönmez ardından medya mensuplarının sorularını cevapladı.
Ham petrol ile benzin ve motorin fiyatları düşer mi?
Ham petrol fiyatları arttıkça ve düştükçe pompa fiyatlarına yansıyor ama gözden kaçan bir nokta şu; Pandemi sonrası rafinaj maliyetlerinde ciddi artışlar oldu. Bir varil ham petrolün işleme maliyeti 2 kat, 3 kat arttı. Dolayısıyla nihai fiyatı belirleyen maliyet kalemleri içerisinde ham petrol fiyatlarının ağırlığı düştü. Bundan dolayı petroldeki değişimin pompa fiyatlarına yansıma oranları değişti.
İran gazı kesilir mi?
Geçen kış İran’la gaz problemi yaşandı. Kendileri ile görüştük, (Biz tedbirlerimizi aldık, inşallah bu kış böyle bir sıkıntı yaşamayacaksınız) dediler. Biz de takip ediyoruz, inşallah böyle bir problemi bu kış yaşamayız. Ama depolarımız dolu. Depolarımızın kapasitesini de artırdık. Daha rahatız.
TANAP’ta kapasite artışı?
TANAP’ın kapasitesini iki katına çıkarmayla alakalı prensip kararları verildi. Üretim tarafında da sahanın geliştirilmesi gerekiyor. Bize verilen bilgiler; üretimin üç-dört yıl içerisinde iki katına çıkabileceği şeklinde. Bu kademeli olacak, yani her yıl bir miktar artarak gidecek.
Türkmen gazı ne zaman gelecek?
Türkmen gazının getirilmesi için Türkiye, Azerbaycan ve Türkmenistan enerji bakanlarının bir araya gelerek çalışmaları hızlandırması talimatı aldık. Çalışma gruplarımızı oluşturduk, tüm alternatifler hızlıca masaya yatırılacak, elde edilen çıktıları önce üç bakan bir araya gelip değerlendireceğiz, ardından konuyu liderlerimize aktaracağız. Son değerlendirmeyi üç lider birlikte yapacak. Ön çalışmayı bir ay içinde tamamlamayı hedefliyoruz. Beklentimiz, Hazar’ın doğusundaki kaynakların da hem Türkiye’ye hem de ihtiyaç halinde diğer pazarlara götürülmesinden yana.
Trakya’daki enerji hub’ı konusunun hukuki, ticari ve teknik yönden ayrı ayrı değerlendirilmesi gerekiyor. Hem alıcıyı, hem de satıcıyı tatmin edecek, güvenle işlem yapılabilecek bir merkez hedefliyoruz. Hem Rusya ile hem de diğer kaynak ülkeleriyle görüşüyoruz. Ama 3-5 ayda halledilecek bir konu değil. Hedefimiz bir yıl içerisinde böyle bir piyasayı hayata geçirmek. Belki kalıcı bir piyasadan önce geçiş döneminde, daha sınırlı sayıda piyasayla başlayabiliriz. O zaman süre biraz daha öne çekilmiş olur. Biz kimseye şuradan alın veya almayın demeyeceğiz. Pazar oluşacaksa onu satmak isteyenler de buraya gelecek, alıcılar da buraya gelecek. Biz böyle bir teknik ve teknolojik altyapıyı buradaki piyasa katılımcılarına sunacağız. Alıcı ve satıcı istediğinden istediği fiyata alabilecek, öyle değerlendiriyoruz.
Doğu Akdeniz’deki çalışmalar ne aşamada?
Akdeniz’deki çalışmaları şu anda Taşucu’nda yürütüyoruz. Yörükler’deki çalışmada da Genel Müdürümüze de sorduk, oradaki jeolojik ekiple değerlendirmenin devam ettiğini söylediler. Tamamlanınca onu da açıklarız. Çünkü hemen var veya yok diyemiyorsunuz. Oradaki bulguları tekrardan bir değerlendirmeye tabi tutuyorlar.
İsrail ile enerji konusunda bir proje konuşuluyor mu?
Doğu Akdeniz gazının pazarlara en ekonomik, en hızlı şekilde gidebileceği en iyi rota Türkiye. Hele bir de Türkiye’de bir doğal gaz ticaret merkezinin yakın bir tarihte hayata geçirileceği düşünüldüğünde bu onlar için de bir fırsat olacaktır.
Petrol arama çalışmalarında hedef ve beklentiler nedir?
2022 yılında 94 arama kuyusu, 56 üretim kuyusu açmışız. 2023’te ise 134 arama, 73 üretim toplam 207 kuyuya çıkacağız. Hatta dün arkadaşlarla konuştuk ve bunu daha da artırma kararı verdik. Yani bu rakamları en az iki kat daha artırmamız lazım. Türkiye’deki sondaj kule sayısı, personel, insan kaynağı, yetişmiş insan, bu tip şeyleri öyle bir anda bulmak kolay değil. Türkiye’deki kurulu kapasiteyi de endüstrinin sahip olduğu kapasiteyi de geliştirmemiz, insan kaynağı tecrübesini geliştirmemiz gerekiyor. Ama 150’den 200’e çıkmamız gerekiyor önce. Geçen sene de bu rakam 120’lerdeydi. Dolayısıyla her yıl zaten üzerine koyarak geliştiriyoruz.
Mehmet KARA - FİLYOS / ZONGULDAK