MEHMET KARA – ÖZEL RÖPORTAJ

Küresel ana trendlerden enerji dönüşümüne bağlı olarak tüm dünyada -elektrik şebekelerinin giderek daha da yayılıp modernize edilerek akıllandırılması sürecinde, ana girdilerden biri transformatörler.

Üretim tesislerinde kullanılan güç trafoları ile şebekelerde kullanılan dağıtım trafolarına yönelik talep, çok yüksek. Hem dünyada hem de Türkiye’de...

Bazı trafo türlerinde, talep o derece yüksek ki, üreticileri 2032 yılına kadar tam kapasite ile çalışarak anca karşılayabilecekleri kadar sipariş almış durumdalar.

Türkiye’nin önde gelen trafo üreticilerinden Beta Enerji’nin İcra Kurulu Başkanı Yusuf Cenk Dağsuyu, Enerji Günlüğü’ne konuştu. Dağsuyu, dünyada ve Türkiye’de transformatör üretim sektörünün durumu, piyasadaki arz-talep dengesi ve ileriye yönelik beklentiler ile şirketin yatırım ve hedeflerine değerlendirmelerini paylaştı, buyrun...

Dünyada trafo arz ve talep dengesi ne durumda?

Dünyada enerji ihtiyacı her geçen gün artıyor ve bu artış 2050 yılına kadar devam edecek öngörüsünde ilerliyoruz. Bu nedenle elektrifikasyonun ana unsuru transformatöre ihtiyaç da her geçen gün artıyor.

Nerelerde kullanıyoruz bunları, ne tür trafolar kullanılıyor elektrifikasyonda?

Transformatör hayatımızın her tarafında, enerjinin olduğu her yerde var. Yenilenebilir enerji sektöründe, yenilenebilir enerji güneş, rüzgâr, hidroelektrik, nükleer, yani elektrik üretim kısmının tamamında transformatör var ve bunların alternatifi yok.

Bir de dağıtım trafoları var...

Evet, bu bahsettiğimiz güç trafoları ve dağıtım trafoları. Dağıtım trafoları, dağıtım şirketlerinin satın almış olduğu transformatörler. Onların talepleri de güç trafosuna paralel her geçen gün artıyor.

Peki arz-talep dengesizliği var mı?

Kesinlikle var. Şöyle söyleyebilirim. Dünyada Amerika ayrı bir pazar, Avrupa ayrı bir pazar. En son iki hafta önce bir misafirlerimiz vardı Amerika’dan. Dünyanın önde gelen transformatör şirketleri şu anda Amerika’da orta ölçekli güç trafolarında 2032 yılına teslimat tarihi veriyor. Talebi anlatmak için bunu söyledim size. O yüzden taleple ilgili herhangi bir problemimiz yok. Talep 2035’e kadar dikey seviyede ilerliyor, 2050 yılına kadar da devam edecek.

Türkiye trafo sektörü dünyada nerede yer alıyor?

Türk trafo sektörü iyi bir konumda. Türkiye dünyadaki üç büyük üreticiden biri. Çin, Hindistan ve Türkler. Şu anda Türkiye’nin transformatör, elektrifikasyon sektöründe iyi üreticilere sahip bir ülke olduğunu söyleyebilirim. İyi üretiyoruz ve dünyaya satıyoruz şu anda, tüm sektör olarak.

Türkiye’deki trafo üretim kapasitesini ölçülebilir bir veriyle nasıl tarif edersiniz? Nasıl bir kapasitemiz var bizim?

Ben pazar payıyla ilgili bilgi verebilirim kendimizle ilgili. Şu anda dağıtım transformatörü sektöründe biz Türkiye’nin yüzde 15’ini domine ediyoruz. Biz şu anda dağıtım transformatörü konusunda ileriyiz. Güç trafosunda şu anda kaslarımız zayıf ama yeni yatırımla birlikte dünyadaki 40 tane üreticinin arasına girmiş olacağız.

Ne zaman devreye girecek bu?

Tam kapasiteyle 2026’nın sonunda devreye girecek. Şu anda hem üretiyoruz hem yatırım yapıyoruz hem ilave istihdam sağlıyoruz.

Ne kadarlık bir yatırımdan bahsediyorsunuz?

Bu yatırımın tamamı bittiği zaman maliyeti bize 130 milyon dolar civarında olacak. Şu anda biz 80 milyon dolar civarını bilfiil harcamış bulunmaktayız. İnşaatımızın yüzde 80’ini tamamladık. Üretim tarafını faz faz devreye alıyoruz. Güç trafosu tesisinin yüzde 50’sini devreye aldık. Hiç üretmediğimiz anahtarlama ürünlerimiz vardı. Köşk, hücre, kesici, ayırıcı dediğimiz ürünler de Beta Enerji’nin üretim portföyüne yeni girdi. Onların üretimine de yeni fabrikada başlamış bulunuyoruz.

Hep yeni, hep yeni... Yeni üretim, sabit yatırım diyorsunuz, bunların gerektirdiği finansman ihtiyacını nasıl karşılıyorsunuz?

Güzel soru, evet şu anda piyasalar biraz zor, hareketli. Bunun şu anda Türkiye’deki finansmanını sağlayabiliyoruz. Bir kısmı öz kaynaklarla ama tabii ki Türkiye’deki bankalarla ilerliyoruz. Kullanmış olduğumuz leasingler var, onlarla ilerliyoruz. Farklı finansman modellerimiz, planlarımız var. Halk arzla ilgili bir düşüncemiz var. Onun dışında yurt dışı finansmanlarımız var. Bu şekilde ilerletiyoruz.

Hisse senedi halkı arzı dışında tahvil, bono vesaire var mı?

Yakın bir zamanda o da olacak. Yeşil kira sertifikalı bono ihraç etmeyi planlıyoruz. Ön onay işlemlerimiz tamamlandı. Mümkün olursa Kasım ayında kurumsal şirketlere bono ihraç edeceğiz.

Hangi para cinsinden ve ne kadarlık bir ihraç söz konusu olacak?

Bunu Türk Lirası cinsinden olacak ve bunları Türkiye’de ihraç edeceğiz. İhraç tutarına gelince, 5 milyar TL civarında olacak. 

Beta Energy’nin bu yılki hedeflerini tutturma konusunda bir sorunu var mı?

Biz şu anda ilk 9 ayımızı çok hareketli tamamladık. Hedeflerimizin üzerindeyiz. Yıl sonu itibariyle yaklaşık 110 milyon dolar civarında bir ciro beklentimiz var. Geçen yıl ihracatın payı yüzde 50 civarında iken bu sene yüzde 55-60 civarlarına ulaştık, yıl sonunda da bu oranları yakalayacağız.

Gelecek yıldan neler bekliyorsunuz?

2026 yılında beklentimiz yaklaşık 180 milyon dolar civarında bir ciro. 2027’de yeni fabrikamız devreye girdikten sonra ciromuzun çok rahat bir şekilde 400 milyon dolara ulaşacağını öngörüyoruz.

Peki piyasada bir tahsilat sıkıntısı, nakit akış sıkıntısı vesaire hissediliyor mu sizde de?

Şöyle hissediliyor. Türkiye’deki yatırımların hızı biraz yavaşlamış durumda ama yine de zorunlu ihtiyaç olduğu için bir şekilde enerjiye her türlü finansman ayrılıyor, ayrılmak zorunda. Çünkü günlük kullandığımız, ihtiyacımız olan bir sektördeyiz, üründeyiz. O yüzden tabii kendimize göre önlemlerimiz var. Mümkün olduğunca o sıkıntıyı yaşamadan nakit dönüşünü sağlıyoruz. 

Mehmet KARA - Enerji Günlüğü / İSTANBUL