Büyük Britanya, Azerbaycan ile ilişkilerini “stratejik ortaklık” seviyesine yükseltme kararı aldı. Konuya ilişkin açıklama, Dışişleri ve Birleşik Krallık Avrupa, Kuzey Amerika ve Dış Bölgeler Birliği Dışişleri Bakanı Steven Doughty’den geldi.
Yeni ortaklığın enerji, eğitim, altyapı, savunma ve güvenlik gibi birçok alanı kapsaması bekleniyor. Londra yönetimi, Azerbaycan’ın bölgesel güvenlik ve istikrar için taşıdığı stratejik öneme vurgu yapıyor.
Peki iki ülke arasındaki ilişkileri yeni bir seviyeye taşıyan bu kararın arkasında yatan nedenler neler? Bu yeni stratejiyi doğuran arka plandaki gelişmeleri açıklamaya çalışalım.
İngiltere ile Azerbaycan ilişkilerini “stratejik ortaklık” seviyesine çıkarmak, değişen küresel dinamiklerin ardından Londra’nın çok yönlü ve pragmatik dış politika stratejisinin mantıklı sonucudur. Londra açısından, bu kararın arkasında birçok temel stratejik çıkar var.
Bu ortaklığın başlıca itici gücü enerji güvenliğidir. Rusya-Ukrayna savaşının arka planında, Avrupa’nın enerji arzının çeşitlendirilmesi ihtiyacı yatıyordu. Azerbaycan, Güney Gaz Koridoru aracılığıyla Avrupa için güvenilir ve alternatif bir doğalgaz tedarikçisi olarak konumunu sağlamlaştırdı.
İşte Birleşik Krallık, bu yeni stratejik ortaklıkla hem Avrupa’nın enerji güvenliğine katkıda bulunmayı hem de Azerbaycan’daki BP gibi dev bir İngiliz şirketinin uzun vadeli konumunu ve yeni yatırım fırsatlarını korumayı hedefliyor.
Bu karar, enerji çıkarlarının yanı sıra, Büyük Britanya’nın jeopolitik hırslarını da yansıtıyor. Brexit’ten sonra “Küresel Britanya” konseptini hayata geçiren Londra, Avrupa Birliği dışında bağımsız ikili ittifaklar kurmaya çalışıyor.
Güney Kafkasya gibi stratejik açıdan önemli bir bölgede, güçlü bir müttefiğe sahip olmak İngiltere'nin uluslararası sahnedeki etkisini artırıyor. Bu adım eş zamanlı olarak Rusya ve İran gibi güçlerin bölgedeki etkisini dengelemek için atılan jeopolitik bir hamledir aynı zamanda...
Londra’nın stratejisinin bir diğer önemli yönü de uluslararası ulaşım koridorlarında rol oynama isteği. Doğu ile Batı’yı birbirine bağlayan ve Rusya’dan geçen Orta Koridor için Azerbaycan’ın coğrafi konumu kritik önem taşıyor. İngiltere, Çin ile Avrupa arasındaki ticaret akışını kolaylaştırdığı ve Londra’nın küresel ticaretteki rolünü güçlendirdiği için bu koridorun geliştirilmesiyle ilgileniyor.
Londra ve Bakü arasındaki stratejik ortaklık, ekonomik ve jeopolitik çerçevenin ötesine geçerek savunma, güvenlik ve diplomasi gibi alanları da kapsar. Bu işbirliği, askeri-teknik alandaki ilişkilerin derinleşmesi, istihbarat, bilgi alışverişi ve bölgesel tehditlere karşı ortak mücadele anlamına gelir.
Ayrıca, Azerbaycan’ın COP29 gibi prestijli bir etkinliğe ev sahipliği yapması İngiltere’ye “yeşil geçiş” konusunda işbirliği için eşsiz diplomatik fırsatlar sunuyor.
Sonuç olarak, İngiltere’nin bu hamlesi sadece ikili ilişkilerin gelişmesi değil aynı zamanda Londra’nın enerji güvenliği, Brexit sonrası ekonomik çıkarlar, Güney Kafkasya’daki jeopolitik dengenin korunması ve uluslararası ticaret rotaları üzerindeki etkisini artırması gibi stratejik hedeflere hizmet eden düşünceli bir politik hamlesidir.