Enerji Günlüğü - ABD Dışişleri Bakanlığı eski sözcüsü ve Turcas Enerji AŞ Yönetim Kurulu Üyesi Matthew J. Bryza, Doğu Akdeniz doğalgazını Avrupa'ya taşımak için en mantıklı yolun Türkiye olduğunu söyledi. Bryza, İsrail'den Türkiye hattının yapımına talip olduklarını belirtti.
Haberal Kıbrıslı gazetesinden Emre Diner'e konuyla ilgili değerlendirmelerde bulunan Bryza, Doğu Akdeniz'deki enerji çalışmalarında Kıbrıslı Türklerin de etkin rol alması gerektiğini belirtti. Bryza, "Kıbrıslı Türkler sonuçta Kıbrıs'ın ekonomik geleceğini belirlemede rol oynamak zorundadır. Bu rolün en kısa zamanda belirlenmesi gerekiyor" diye konuştu.
TAHMİNİ REZERVLER DÜŞTÜ
Bryza, Güney Kıbrıs’taki Afrodit olarak adlandırılan 12’inci Parsel’deki doğalgaz çalışmalarından elde edilebilecek sonuca ilişkin şunları söyledi:
"Kıbrıs hükümeti, Afrodit’in yatırımcıları çekeceğini umuyor. Kıbrıs’ın ekonomik sıkıntılardan kurtulmasını sağlayacak kadar çok gelir bekliyor. Ayrıca Kıbrıs ekonomisini güçlendirerek istihdam yaratacaktır. Uluslararası enerji uzmanları, Afrodit için bunun oldukça zor olacağı konusunda hem fikirler. Tahmini rezervler 3’te 1 oranında düştü... "
BELİRSİZLİKLER DEVAM EDİYOR
Rezerv belirleme çalışmaları çerçevesinde daha fazla sondaj gerektiğini anlatan Bryza, "Bu öncelikli. Çünkü şimdi görünürde daha az gaz var. Amerikan şirketi Noble Enerji geçen yaz bunu söylemişti. Birçok Kıbrıslı politikacı bugüne kadar hâlâ aynı şeyleri söylüyor. Kıbrıs’ta doğal gaz olduğu yönünde büyük bir umut olduğunu söyleyebilirim. Ancak yine de Kıbrıs’ta sıvı doğal gaz terminali oluşturmak için bir belirsizliğin de olduğunu söyleyebilirim..."
EN MANTIKLI GÜZERGAH HANGİSİ?
Enerji taşımacılığında Güney Koridoru’nun artık kaçınılmaz bir gerçek olduğunun altını çizen Bryza, Kıbrıs'taki doğalgazın ticari ve jeopolitik bakımdan mantıklı bir proje olarak değerlendirilmesi gerektiğine işaret etti. Bryza, Doğu Akdeniz doğalgazının Kıbrıs ve İsrail'den Avrupa'ya nakledilmesi olasılığına da değindi. Kıbrıs Cumhuriyeti'nden adanın Kuzey kesimine, oradan da bir boru hattı vasıtasıyla Türkiye ve Yunanistan'a uzanacak bir hattın ekonomik bakımdan en cazip ve en mantıklı güzergâh olduğunu dile getirdi.
İSRAİL GAZINI TAŞIMAYA TALİBİZ
Bryza, son zamanlarda üzerinde en çok konuşulan konular arasında yer alan boru hattı projesine ilişkin ise şunları söyledi.
"Doğu Akdeniz'de boru hattı için yeterli doğalgaz var. Ve Turcas olarak İsrail'den Türkiye'ye bir boru hattı kurmayı umut ediyoruz. Turcas olarak Doğu Akdeniz'de bulunan ve çıkarılan doğalgazın Türkiye'ye getirilmesiyle ilgileniyoruz. Ön çalışmamızı yaptık. Ekonomik gerçeklik İsrail ve Kıbrıs'tan Türkiye'ye gaz ihracının, çok daha mantıklı olduğunu gösteriyor. Ayrıca Kıbrıs veya İsrail merkezli bir doğal gaz terminali düşünülüyor. Bunun siyaseten imkânsız olacağını düşünüyorum. Malum Türkiye ile İsrail ilişkileri ortada... Belki Mısır ya da Ürdün ama bunun da siyaseten imkânsız olacağını düşünüyorum."
CNG GEMİLERİYLE TAŞIMA SEÇENEĞİ
Bryza, siyasi olarak zor görülen boru hattı projesinin Avrupa’ya ulaşması için kimsenin bugüne kadar gündeme getirmediği bir alternatiften de söz etti. Bryza, "Ancak, bir alternatif gündeme gelebilir. O da İsrail'in Akdeniz sularında bir yüzer sıvı doğal gaz terminali... Bir diğer opsiyon (bu arada çok kimse bundan bahsetmiyor) sıkıştırılmış doğal gaz. Sıvı doğal gazdan çok çok daha ucuz, daha kısa mesafede, gemilere doğal gaz yüklenmesini sağlayacak oldukça yeni bir teknoloji. Ve bunu yapmak için kesinlikle çok gaz var" diye konuştu.
BORU HATTI 2.5 MİLYAR DOLAR
Bryza, İsrail’deki Leviathan Bölgesi'nin yanı sıra Güney Kıbrıs’ın da içinde bulunduğu ve Türkiye’ye bağlanması için önerilen doğalgaz boru hattının değerinin 2.5 milyar dolar değerinde olduğunu da dile getirdi.
GAZ HATTI 470 KİLOMETRE
İsrail’deki Leitvan bölgesi ve Güney Kıbrıs’ı içeren doğalgaz hattının Mersin'e bağlanması için doğalgaz hattının 470 kilometreyi bulduğunu kaydeden Bryza, "İsrailli işadamları projeye sıcak bakıyor, Güney Kıbrıs yetkilileri ise öneriye mesafeli. Malum... Adadaki siyasi kriz hala çözülmedi. Ancak adadaki siyasi kriz çözüldüğü takdirde Kıbrıslı işadamlarının da bunu gündeme alacaklarına inanıyorum" dedi.
KIBRISLI TÜRKLER ROL ÜSTLENMELİ
Doğu Akdeniz’deki petrol çalışmalarında netice itibari ile söz hakkının olduğu Kıbrıslı Türklere düşen rol nedir sorusunu da yanıtlayan Bryza, "Kıbrıslı Türkler sonuçta Kıbrıs'ın ekonomik geleceğini belirlemede rol oynamak zorundadır. Ancak şu anda Kıbrıslı Türklerin rolü ne olacak tam net değil. Tam olarak bunu belirlemek gerekir, belirlendiği takdirde siyasi çözüm ve doğalgaz çalışmalarında da etkili bir rol oynayabilirler" şeklinde konuştu.
