MEHMET KARA - ÖZEL RÖPORTAJ

Türkiye elektrik üretim sektörü, enerji piyasalarındaki fiyat oluşumlarından tam hoşnut olmasa da yenilenebilir enerji ağırlıklı olmak üzere yeni santraller konusundaki yatırımcı iştahı yüksek görünüyor. Bu durumu, yeni kurulmakta olan ve kurulması planlanan projelerden de görmek mümkün. Peki elektrik üretimi ve ticareti alanlarında her şey güllük gülistanlık mı? Gerçekte sahada neler oluyor? Elektrik Üreticileri Derneği Başkanı ve Gama Enerji CEO’su Tamer Çalışır, Enerji Günlüğü’nün sorularını cevapladı.

GAMA Enerji’nin elektrik sektörü nezdinde şu anki pozisyonu nedir?

Gama Enerji, inşaat ve onarım ve işlemleriyle başlayan Gama Holding’in bir iştiraki olarak 2002 yılında kurulan ve bugüne kadar sektörde pek çok ilklere imza atan bir şirket. Başlangıçta Türkiye’deki ilk hidroelektrik santrallardan iki tanesini devreye aldık. Daha sonra GE işbirliği ile hem doğalgaz hem de rüzgâr santralleri yapımında Türkiye’de o zaman için yüzde yüzde 10’luk dilime giren bir pazar payına sahiptik. Sonrasında Ürdün’deki su taşıma projesi ile beraber yurt dışı yatırımlarımızı da gerçekleştirdik. Şu an halihazırda 1117 MW kurulu güç ve Ürdün’de 100 milyon metreküp kontrat değeri olan bir projeyle faaliyetlerimize devam ediyoruz.

Elektrik sektöründeki durumu nasıl görüyor Gama Enerji?

Gama Enerji olarak uzun yıllar sadece üretim sektörü değil aynı zamanda üretim sektörüne hizmet veren bir Gama Grubu ile yurt dışındaki hissedarımız Tenaga’nın bilgisi ve tecrübesiyle Türkiye elektrik sektöründe nasıl ilerleyebiliriz ona bakıyoruz. Halihazırda doğalgaz çevrim santrali, rüzgâr santralı ve hidroelektrik santrallerinin üstüne güneş ve solar sistemleri de eklemeyi planlıyoruz. Türkiye’ye inanç tabii ki her zaman devam ediyor. Burada da hiçbir değişiklik yok. Ama aynı zamanda riski bertaraf etmek ve Türkiye’nin bilgi ve birikimini yurt dışına açmayla ilgili alternatifleri de değerlendiriyoruz.

Türkiye elektrik piyasasında elektrik üreticileri açısından aşılması gereken sorunlar var mı?

Elektrik Üreticileri Derneği olarak esasında biz, sektörün ve üyelerimizin sorunlarını dile getirmek için çalışıyoruz. Tabii ki her sektörde ve her yerde sorunlar vardır ve ihtiyaçlar vardır. Ama üretimde en büyük sıkıntı; bir marj sıkışıklığı yaşanması. Bir yanda Avrupa’dan daha düşük fiyatlar ama diğer tarafta üretim ve bakım maliyetlerinin artması, özellikle işçilik maliyetlerinin yükselmesi şirketlerin kâr ve raporlarında geçmiş dönemlere göre daha düşük rakamların görülmesine sebep oldu. Bunun dışında, özellikle kuraklık, artan ve düşen ani talepler, buna karşılık sistem güvenliği için yapılan çalışmalar ve bu çalışmalara karşı teknik olarak ayak uyduramama sorunları bugün baktığımızda en büyük sorunlar.

Ayak uyduramamak derken, kim, neye, nasıl ayak uyduramıyor?

Şöyle söyleyeyim, gelen çalışma talimatları ile teknik kapasiteler arasındaki farklar sistem için bir zarar olurken aynı zamanda da üretim sektörü için de bir zorluk ve aksaklık olarak karşımıza çıkıyor. Siz de bunu sonrasında raporlamak durumunda kalıyorsunuz. Tabii ki hiçbir zaman kurallara uymama diye bir şey söz konusu olamaz ve bunun hiçbir şekilde açıklaması da olmaz ama uyamamayla ilgili sebeplerin, yeni piyasa düzenliyle, yeni piyasa uygulamalarıyla desteklenmesi gerektiğini düşünüyoruz.

Sizin saydığınız tüm bu sıkıntılara rağmen elektrik üretimine yönelik çok ciddi bir yatırım iştahı var, nasıl oluyor bu?

Ben de biraz evvel söylediğim gibi, her yerde sorun vardır. Yani bugün üretim sektörü, enerji dışındaki bütün sektörlerde sorarsanız herkes kendi sorunlarını söyler. Ama Türkiye’deki elektrik sektörü başarılı uygulamalara imza atmış durumda. Özellikle yenilenebilir enerjide, bataryada, birçok unsurda öncü adımlar atabiliyor. Böyle olunca da hem pazara, hem de sektöre olan inanç ve ihtiyaç da artıyor. Sorunları sanki çok büyükmüş gibi göstermemek lazım. Sadece bunlar yol üzerindeki haritalar. Diğer tarafsa potansiyel. O potansiyel içinde hem yurt içinde hem yurt dışında talepler çok yüksek.

Yatırım ortamına dair gözlemlerinizi paylaşır mısınız? Ne önerirsiniz yatırımcılara?

Açıkçası bugün yatırımcı olarak baktığınızda doğru yerde, doğru finansmanla yapılan yatırımlar çok önemli. Projenin devamlılığı en önemlisi. Bunu da sağlayabilmek adına sadece bir fırsat olarak değil onun uzun vadeli aksiyonu olarak bakmakta fayda var. Özellikle yenilenebilir enerji, depolama teknolojileri ve ileri teknik yapay zekâ çözümlerinin entegre edildiği çözümlerde uzun vadede her zaman bir artı değer olduğunu düşünüyorum. Çünkü fazlasıyla iştah olan alanlarda sadece üretim odaklı olmamak, o üretimi etkin olarak tüketimle birleştiriyor olmak da en önemli yaklaşım olacak. 

Mehmet KARA - Enerji Günlüğü