Enerji Günlüğü - Türkiye’deki 21 elektrik dağıtım şirketinin çatı örgütü Elektrik Dağıtım Hizmetleri Derneği (Elder), elektrik dağıtım sektöründe yapılan çalışmaları ve sonuçlarını ayrıntılı şekilde ortaya koyan 2022 Elder Sektör Raporu’nu yayınladı.
Raporun tam metnini görüntülemek için tıklayın (PDF)
Rapora göre dağıtım şirketleri 2022 yılında toplam 27 milyar 340 milyon TL’lik yatırım gerçekleştirdi. Bu tutar, bir önceki yıla göre yüzde 85,7’lik bir artışa tekabül ediyor. Yatırım tutarının 21 milyar 940 milyon TL’lik kısmı şebeke yatırımlarına harcandı.
EN FAZLA YATIRIM TOROSLAR’A
Yıl içinde en fazla yatırımı 2 milyar 605 milyon TL ile Toroslar EDAŞ yaparken onu 2 milyar 307 milyon TL ile Boğaziçi EDAŞ, 2 milyar 304 milyon TL ile de GDZ EDAŞ izledi. Bu arada, yatırımcı bazında değerlendirilmesi halinde, İstanbul Anadolu Yakası, Başkent ve Toroslar bölgelerini çatısı altında bulunduran Enerjisa Enerji, 2022 yılında elektrik dağıtım altyapısına en yüksek yatırım yapan oyuncu konumunda.
1.4 MİLYON KM’LİK HAT
Enerji altyapısına yapılan yatırımlar ile ülke genelindeki elektrik dağıtım hattı uzunluğu ve trafo sayısında da artış yaşandı. 2021 yılında 1 milyon 363 bin km düzeyinde olan toplam dağıtım hattı uzunluğu 2022’de 1 milyon 401 bin km’ye ulaştı. En uzun hat, 147 bin 262 kilometre ile Toroslar EDAŞ’ın görev bölgesinde yer alırken, ikinci sırada 136 bin 18 km’lik hat ile Başkent Elektrik, üçüncü sırada 122 bin 903 km’lik hat ile Konya’yı da kapsayan Meram EDAŞ yer aldı.
TRAFO GÜCÜNDE BEDAŞ BİRİNCİ
508 bin 880 olan trafo sayısı da yüzde 8,5’lik artışla 522 bin 311 adete çıktı. 63 bin 869 adet ile en fazla trafo Meram EDAŞ’ta bulunurken, ikinci sırada 47 bin 691 trafo ile Toroslar EDAŞ, üçün sırada 35 bin 709 trafo ile GDZ EDAŞ bulunuyor. En yüksek trafo kapasitesine sahip üç dağıtım bölgesi ise 19 19.315 MVA ile İstanbul Avrupa Yakası’na hizmet veren BEDAŞ, 18.722 MVA ile Çukurova Bölgesi ile Gaziantep, Hatay ve Kilis’te hizmet veren Toroslar EDAŞ ve 18.255 MVE ile Zonguldak, Karabük, Kastamonu ve Ankara’ya da hizmet sunan Başkent Elektrik olarak sıralandı.
ELEKTRİK TÜKETİMİ 253,6 MİLYAR kWh
Rapora göre 2022’de dağıtım ve iletim seviyesinden bağlı abonelerin toplam tüketimi bir önceki sene ile hemen hemen aynı seviyede kaldı. Toplam tüketim sadece yüzde 0,23’lük bir artışla 253 TWh’den (teravatsaat) 253,6 TWh seviyesine ulaştı. 2022 yılında toplam tüketimin yüzde 42,73’ü sanayi, yüzde 25,45’i kamu ve özel hizmet sektörü ile diğer, yüzde 24,39’u mesken, yüzde 3,72’si tarımsal faaliyetler, yüzde 2,17’si ise aydınlatma abonelerinden geldi.
ELEKTRİK ÜRETİMİ YÜZDE 2,5 GERİLEDİ
Bu arada 2022’de serbest üretim şirketleri, işletme hakkı devri ve yap-işlet-devret santrallerinin üretimini kapsayan toplam lisanslı elektrik üretimi bir önceki yıla göre yüzde 2,6 düşerek 320 bin 81 GWh’den (gigawatt saat) 311 bin 779 GWh’ye indi. Lisanssız üretim yüzde 4,3’lük artışla 11 bin 217 GWh’den 12 bin 738 GWh’ye ulaşsa da 2021’de toplam 331 bin 298 GWh olan lisanslı ve lisanssız elektrik üretimi yüzde 2,5 gerileyerek 324 bin 517 GWh’de kaldı.
DOĞALGAZDAN ÜRETİM GERİLEDİ
Lisanslı elektrik üretiminin kaynaklara göre dağılımının da yer aldığı raporda, doğal gaz santrallerinin payındaki gerileme dikkat çekti. 2021 yılında lisanslı elektrik üretiminin yüzde 33,9’u doğal gaz santralleri tarafından karşılanırken 2022’de bu oran yüzde 22,7’ye geriledi. Bu sırada ithal kömürün payı yüzde 17,2’ten yüzde 20,3’e, hidroelektriğin payı yüzde 17,4’ten yüzde 21,5’e, yerli kömürün payı yüzde 15,5’ten yüzde 15,9’a, rüzgârın payı yüzde 9,7’den yüzde 11,2’ye, jeotermalin yüzde 3,4’ten yüzde 3,5 çıktı. Lisanssız elektrik üretiminde ise son yıllarda verilen desteklerle öne çıkan güneşin payı ise yüzde 5 arttı.
66 BİN 700 ÇALIŞAN, 48.6 MİLYON ABONE
Elder Sektör Raporu 2022’de bölge bazında kayıp oranları, abone sayısı, istihdam ve Ar-Ge projeleriyle ile ilgili sektör geneline yönelik olarak şu bilgiler de yer aldı:
- 2021’de 47,3 milyon olan toplam abone sayısı 2022 sonunda 48,6 milyona ulaştı. Boğaziçi EDAŞ 5 milyon 309 bin ile en yüksek abone sayısına sahip şirket. Başkent EDAŞ’ta bu sayı 4 milyon 523 bin. Üçüncü sırada 4 milyon 308 bin abone ile Toroslar EDAŞ var.
- 21 dağıtım bölgesi içinde gerçekleşen kayıp oranı en düşük şirket yüzde 4,32 ile Kahramanmaraş ve Adıyaman’ı kapsayan AKEDAŞ oldu.
- Abone başına kesinti sıklığında en düşük rakamı 8,6 adet ile İstanbul Anadolu Yakası’nda görev yapan AYEDAŞ yakaladı.
- 2022 yılı sonu itibarıyla dağıtım sektöründe çalışan sayısı 66 bin 692’ye ulaştı.
YEŞİL HİDROJEN, FÜZYON, KARBON YAKALAMA ÇABALARI SÜRÜYOR
Elder Genel Sekreteri Özge Özden, büyük bir değişim içindeki enerji sektörünün bir taraftan gündelik sorunlara cevaplar ararken bir taraftan da kaçınılmaz hale gelen “dönüşüm” ihtiyacına çözümler bulmaya çalıştığını vurguladı. Paris İklim Anlaşmasının 2021 yılında TBMM’de onaylandığını hatırlatan Özdn, “2053 yılına kadar net sıfır karbon hedefine ulaşma taahhüdünde bulunduk. Buradaki en önemli başarı faktörü çevre dostu yeni teknolojileri üreterek insanımıza ve ekonomimize kazandırmak” dedi. Enerji sektörünün güneş ve rüzgar santralleri; elektrikli araçlar ve şarj istasyonları ve son olarak enerji verimliliği ve depolama sistemleri gibi günümüzün teknolojilerine odaklandığın kaydeden Mustafa Özge Özden “Aynı zamanda yeşil hidrojen, füzyon, karbon yakalama ve depolama gibi geleceğin ancak yakın geleceğin üretim teknolojilerine yönelik de çabalarımızı sürdürüyoruz” dedi.
