Enerji Günlüğü - Cengiz Elektrik Genel Müdürü Mustafa Eskiçırak, Türkiye’nin elektrik sistemini iyi yönetmek için en düşük maliyetli baz yük kaynağı kullanması gerektiğini ifade ederek, “Yerli kömür zaten bizde, bir yere gitmiyor, önce ucuz kaynağı kullanmak gerekiyor” dedi.
Cengiz Elektrik Genel Müdürü Mustafa Eskiçırak, Enerji Günlüğü ve DÜNYA Gazetesi tarafından düzenlenen Türkiye’de yerli kömür yatırımları konulu yuvarlak masası toplantısına katıldı. Eskiçırak, Enerji Günlüğü Genel Yayın Yönetmeni ve DÜNYA Gazetesi Yazarı Mehmet Kara’nın moderatörlüğünde gerçekleştirilen toplantıda şu görüşleri dile getirdi:
“Şebekeyi düzgün işletmek için yüksek kalorili kömüre ihtiyaç var. Türkiye gibi linyit temelli tesislerle şebekeyi kömürle işletemezsiniz. Bunu doğalgazla desteklemek zorundasınız. Bir yandan da yenilenebilir enerjinin desteklenmesi de gerekiyor. Yerli linyit kullanmak sanıldığı gibi cari açığı düşürmüyor. Yerli kömür santrali için yapacağınız yatırım maliyeti, yakmak için harcanan ilave yakıtlar, dekupaj için harcanan mazot da cari açık olarak geri dönüyor. Yenilenebilir enerji için de yatırım maliyetleri bakımından benzer durumlar geçerli. Bizim hedefimiz Türkiye’nin enerji ihtiyacını en ekonomik şekilde karşılamak olmalı. Ana kaynak olarak kullandığımız ürünün minimum maliyetle karşılanması gerekiyor. Yerli kömür çıkarmak Türkiye’de hiçbir dönemde ekonomik değildi. Şimdi de değil. Yüksek dekupaj maliyetleri, sağlıklı ve sürekli işletme yapamamak bunda etkili oluyor. Dünyadaki gaz fiyatlarında yaşanan düşüş, doğalgazı yakın gelecekte daha ekonomik yapıyor. Yerli kömür zaten bizde, bir yere gitmiyor. Ucuz olan kaynağı önce tüketmek gerekiyor. Petrol ve gaz fiyatları çok yükseldiği zaman yerli kömür onların yerine tekrar geçebilir acele etmeye gerek yok. Evet, bugünkü şartlar ekonomik göstermiyor doğru. Hatta doğru yakıta gitmemiz gerektiğini söylüyoruz ama yani linyit de bir bela değil. Yatırımı yapılmış devrede olan linyitten elektrik üreten tesislerin üretimlerinin durması da ekonomik değil, bu ülke ekonomisi için de kayıp olacaktır. Esas olan yeni linyit tesislerinin yeni yatırımların yapılmasının ekonomik olmayışıdır.
Elektrik üretim kaynaklarının maliyetleri dünyada çok hızlı değişkenlik gösteriyor. Bir dönem (2010 -2011) ithal kömür bile çok maliyetli bir kaynaktı son 4 yıl için çok uygun maliyetli bir kaynak oldu. Aynı örnek belirli dönemlerde doğal gaz için de verilebilir; son yıllardaki doğalgaz fiyatları elektrik üretimini neredeyse imkansız hale getirdi. Geleceğe baktığımızda ise dünyada gaz üretimiyle ilgili çok değişik şeyler oluyor. Ülke olarak gerçek anlamda doğalgazın transportunu sağlayabilirsek 3-4 yıl içerisinde belki de en uygun kaynak doğal gaz olabilecek. Fakat yazık ki tesis edilmiş birçok doğalgaz üretim tesislerini kapatmak zorunda kaldık ve kapatmaya devam ediyoruz.
Benim şahsi görüşüm özelleştirme ihaleleri, sektör için büyük bir fiyaskodur çünkü sektörün içine, olmayan bir yatırım maliyeti girmiştir. Özelleştirme ihalelerinde bu rakamlara çıkılması, bu rakamlarla devredilmesi, bunların irdelenmemesi büyük bir hata. Peki bu olduktan sonra ne yapacağız, bu tesisleri kapatacak mıyız? Bu santralların çalışması gerekiyor. Ama bunu piyasanın diğer aktörleri üzerine de yüklenerek gerçekleştiremeyiz. Bütün piyasa yap işlet devret santrallerin yükümlülüklerinin bitip gerçek serbest piyasayı beklerken teşviklerle diğer taraftan yeni yap işlet devret santraller oluşturmamız doğru değil.”
Yerli kömür: Teşviklesek de mi yaksak? Yoksa yerinde mi bıraksak?
