Enerji Günlüğü - (ÖZEL REHBER / İNCELEME ) Aylık 135 TL'nin üzerinde fatura ödeyen aboneler, devletin belirlediği mevcut tarifelerin altında fiyatlardan elektrik alabiliyor. Uygulama gelecek yıl herkesi kapsayacak. Halen bu en çok küçük ve orta ölçekli işletmelere avantaj sağlıyor. Peki faturanızı düşürmek için neler yapmalısınız, nelere dikkat etmelisiniz? İşte ayrıntılar…
Türkiye'de tüketicilerin büyük çoğunluğun kullandığı elektriğin satış fiyatları belli. Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) tarafından belirlenen ulusal elektrik tarifeleri mevcut. Sanayi, ticarethane ve mesken tipi başta olmak üzere çeşitli abonelik türlerine göre belirlenen bu tarifeler, her üç ayda bir güncelleniyor.
TARİFEDEKİ FİYATLARIN ALTINDAN ALMAK MÜMKÜN
Peki elektriği ille de devletin belirlediği bu sabit fiyatlardan satın almak zorunda mısınız? Hayır. Çünkü belli bir miktarın üzerinde tüketim yapanlar elektriği istediği satıcıdan alabiliyor. Ve bu satıcılar devletin belirlediği tarifenin altında fiyatlardan satış yapmaya razı.
YÜZDE 15'E VARAN ORANLARDA İNDİRİM
Elektrik maliyetini aşağıya çekmek isteyenler ne kadar indirim alabiliyor? Bu sorunun cevabı şöyle: Alıcı ve satıcıların pazarlık gücüne bağlı. Satıcı, devletten ne kadar daha düşük maliyetle üretim yapabiliyorsa, o ölçüde indirim verebilme imkanına sahip. Alıcı ise ne kadar yüklü bir tüketim yapıyorsa, karşısındaki satıcıyla pazarlık ederken eli o kadar güçlü oluyor.
SİZ İNDİRİMLİ ELEKTRİK ALABİLİR MİSİNİZ?
Belirli şartları taşımak kaydıyla, evet, siz de elektriğinizi daha ucuza maledebilirsiniz. Devletin belirlediği tarifelerin altında fiyattan elektrik kullanabilmek için bir önceki yıl (şu anda 2013) 4500 kWh’ın üzerinde elektrik tüketmiş olmanız gerekiyor. Mevcut tarifelerle bunun elektrik faturalardaki http://enerjigunlugu.net bugünkü karşılığı aylık yaklaşık 134 TL, yıllık ise yaklaşık 1600 lira. Bu şartları taşıyan herkes, daha ucuza elektrik almak için piyasadaki lisanslı satıcılarla masaya oturabilir, serbest tüketici olmanın size tanımış olduğu, indirimli ya da avantajlı elektrik tüketimi imkânından yararlanabilirsiniz.
İNDİRİMDEN YARARLANMAK İÇİN NE YAPMALISINIZ?
Öncelikle toptan satış lisansına sahip bir enerji şirketiyle bağlantıya geçmeniz gerekiyor. Bu şirketler kim diye soracak olursanız, sektörde şu anda, tarifeli fiyatların altında bir fiyattan elektrik satışı yapmak üzere lisans almış 150'ye yakın firma olduğunu söylemeliyiz. Bunların aktif faaliyet yürütenlerin sayısı ise daha az.
FİRMAYI EPDK'DAN KONTROL EDİN
Aslında belli bir miktarın üzerinde elektrik tüketiyorsanız, ucuz elektrik satışı taahhüdüyle size şu ana kadar bazı firmalardan teklifler gelmiş bile olabilir. Geldiyse veya gelirse ya da siz onlardan birine ulaşırsanız, Şirket'in lisansı olup olmadığını Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu'ndan mutlaka kontrol edin.
BORCUNUZ VARSA İNDİRİM DE YOK
Serbest tüketici statüsünü kullanarak daha ucuza elektrik kullanabilmek için sadece belli miktarın (şimdilik 4500 kWh/yıl) üzerinde elektrik tüketmiş olmanız tek başına yeterli değil. Başka bazı şartları da taşınamız gerekiyor. Bir kere geçmiş dönem borcunuz varsa bunu mutlaka ödemeniz şart. Aksi takdirde indirimli elektrik bulsanız bile kullanamazsınız.
ELEKTRİK SAYACINIZ DİJİTAL OLMALI
Bu arada, tükettiğiniz elektriğin miktarını ve zamanlarını ölçen sayacın özellikleri de önemli. Çünkü sayacınızın dijital (sayısal) olması gerekiyor. Bunun nedeni ise indirimli elektrik kullanmak isteyenlerin, bu indirimleri günün 24 saatinin yanı sıra, yüksek ve düşük fiyatlı zaman dilimleri bazında da ölçülebilir hale getirmesi ihtiyacı. Bunun ne anlama geldiğini ve ne işe yarayacağına aşağıda ayrıca değineceğiz.
SAYAÇLAR EN GEÇ 20 GÜNDE DEĞİŞİYOR
Peki diyelim ki sayacınız dijital değil. Oturup bekleyecek misiniz? Tabii ki hayır. Sayacınız istediğiniz takdirde, bulunduğunuz bölgedeki dağıtım şirketi tarafından en fazla 20 gün içinde değiştirilmek durumunda. http://enerjigunlugu.net Üstelik bu değişim ücretsiz olarak yapılıyor. Çünkü geçtiğimiz dönemde yapılan bir düzenlemeyle sayaçların mülkiyeti dağıtım şirketlerine bırakılırken, sayaç değişimlerinde abonelerden ücret alınmaması kararlaştırıldı. Bu değişimin bedeli uzun vadede elektrik satış tarifeleri içine yedirilecek. Yani aboneler buna ayrıca apara ödemeyecek.
İNDİRİMLİ ELEKTRİK İÇİN İSTENEN EVRAKLAR
Peki buraya kadarki şartları taşıyorsunuz. İndirimli elektrik alabileceğiniz firmaları araştırdınız, aralarından birini de seçtiniz. Hatta, fiyatta da anlaştınız. O halde sıra kanunun emrettiği işlemleri gerçekleştirmeye geldi. Bir kere, bir evrak trafiği yaşanacak. İstenen evraklar şirketten şirkete değişmekle birlikte üç aşağı beş yukarı aynıdır.
Şayet bireysel abone iseniz nüfus cüzdanı fotokopisi ve mevcut satıcının size gönderdiği bir elektrik faturası isteniyor. Bazı şirketler bir iki belge daha isteyebilir ama çok da zorlayıcı işler değil bunlar.Eğer bireysel değil de kurumsal bir abone iseniz vergi levhası, imza sirküsü, imzaya yetkili kişinin nüfus cüzdanı fotokopisi gibi belgeleri hazırlamanız gerekiyor.
BAZI TEDARİKÇİLER TEMİNAT BİLE İSTEMİYOR?
Siz yeni satıcı ile anlaştınız, evraklarınız da tamam ve sözleşme imzalamaya hazırsınız. Bu durumda satıcı sizden ileride ödeme yapmamanız halinde oluşacak riske karşılık bir teminat isteyecek mi? Bu soruya bazı şirketler "evet", bazıları "kısmen evet", bazıları da kimi durumlar için "hayır" cevabını veriyor.
SİZDEN KAÇ LİRALIK TEMİNAT İSTENEBİLİR?
Teminat isteneceğini varsayarsak, bunun miktarı da şirketten şirkete değişebiliyor. Hatta kimi şirketler bazı abonelik türlerinde hiç teminat istemezken, bazı türlerde teminat talebinde bulunuyor. Bunun için firmalar çeşitli çözümler geliştirmişler. Bankalarla anlaşarak kredili müşterinin bir kredili hesap açtırmasını istiyor. Burada amaç, hesapta para olmadığı takdirde elektrik satıcısının fatura bedelini kredili hesaptan otomatik olarak tahsil edebilmesini sağlamak. Aynı şeyi, kredi kartına bağlı olarak yapanlar da bulunuyor. Ancak söz konusu olan yüksek miktarlı elektrik tüketimleri olunca kredi kartından çok, banka hesabı tercih ediliyor.
SİZİN SERBEST OLUP OLMADIĞINIZI DEVLET DE GÖRÜYOR
Satıcı ile anlaştınız, eski borcunuzu kapattınız, gerekli evrakı tamamlayıp sözleşmeyi de imzaladınız. Artık siz yeni şirketin müşterisisiniz. Dağıtım şirketiniz aynı ama elektriğinizi aldığınız şirket farklı. Ve sizin hangi şirketin müşterisi olduğunuzu anında devlet de görüyor. Çünkü siz bu tarafta sözleşme falan imzalarken, http://enerjigunlugu.net bu işlemler aynı anda bilgisayar ortamına da giriliyor. Devletin bilmesi şundan önemli. Satıcı şirketlerin sattığı, daha doğrusu satmayı taahhüt ettiği elektrik miktarı ile bu faaliyeti göstermek üzere verdiği teminat arasındaki dengeyi takip etmesi gerekiyor. Diyelim ki koyduğu teminatı ya da yasal sınırı aşan miktarda satış için müşterilerle sözleşme imzaladı şirket. Devlet diyor ki, teminatını da yükselt.
FATURA, ARIZA VE KESİNTİLER NE OLACAK?
Siz özel bir şirketle anlaştıysanız, sayaçlarınızı kim okuyup da tüketim miktarınızı belirleyecek? Merak etmeyin iş çok karışık değil. Sayaçlarınız şimdiye kadar kim tarafından nasıl okunduysa, http://enerjigunlugu.net öyle devam edecek. Yani tüketim miktarınızı dağıtım şirketinin okuma ekipleri kontrol edecek ama faturanız yeni şirketten gelecek. Kesinti ya da arıza olduğu zaman başvuracağınız yer aslında yine aynı dağıtım şirketi. Ama bu konuda serbest elektrik tüketicisine satış yapan firmalar da bazı destek hizmetleri sunabiliyor. En azından sizin adınıza kesintinin kaynağını, süresini, ne zaman giderileceğini takip edebiliyorlar.
VAZGEÇMEK İSTERSENİZ NE OLACAK?
Diyelim ki serbest tüketici statüsünün size tanıdığı indirimli elektrik kullanma imkanından yararlanmaya başladınız. Ama bir süre sonra daha ucuza bir satıcı buldunuz. Ne yapacaksınız? Şayet ilk anlaştığınız firmaya süre, miktar ve diğer şartlar konusunda kendinizi bağlayıcı bir taahhütte bulunmadıysanız hiç sorun yok. Anında yeni şirketle http://enerjigunlugu.net sözleşmenizi imzalayıp yolunuza devam edebilirsiniz. Üstelik önceki şirkete gidip ben sizden ayrılıyorum demenize gerek yok. Yeni anlaştığınız firma prosedürlerin takibini ve gereğini sizin adınıza yapıyor.
GÖREVLİ TEDARİKÇİYE DÖNÜŞTE NE OLUYOR?
Diyelim ki daha ucuz elektrik için yeni bir satıcıyla anlaşmadınız ama ilk anlaştığınız firma ile yollarınızı ayırmak istediniz. Bu durumda elektriğiniz kesiliyor mu? Eğer borcunuzu ödemediyseniz tabii ki kesiliyor. Zaten yolları ayırmasanız bile ödeme yapmadıysanız bu kesinti otomatik olarak yapılıyor. O halde borcunuz yoksa ve ayrıldıysanız ne oluyor? Bu durumda otomatik olarak bölgedeki dağıtım şirketinin kardeş şirketi konumundaki elektrik satış şirketinin müşterisi haline geliyorsunuz. Elektriğiniz kesilmiyor ama serbest olmayan tüketicilere uygulanan tarifeli fiyattan elektrik kullanmaya devam ediyorsunuz.
PROMOSYONLU ELEKTRİK KAMPANYALARI YAYILACAK
Yürürlükteki mevzuata göre 2015 sonundan itibaren elektrikte serbest tüketici limitinin sıfırlanması gerekiyor. Sıfırlamadan önce, 2015 yılı başında bu rakamın yıllık 4500 kWh http://enerjigunlugu.net seviyesinden 2500-3000 kWh seviyesine düşürülmesi bekleniyor. Bu durumda halen 2 milyonlar seviyesinde bulunan serbest tüketici statüsünü kazanmış abone sayısının 15 milyonu bulması bekleniyor. Sıfırlandıktan sonra ise yaklaşık 33 milyon abonenin tamamı aynı statüye kavuşacak. Bu da demek oluyor ki, cep telefonu ya da geniş bant internet şirketleri arasında nasıl tercih yapılıp kolaylıkla operatör değiştirilebiliyorlarsa, yakın gelecekte herkes aynı şeyi elektrik için yapar hale gelecek. Bu arada elektrik artık firmalar için bir promosyon malzemesi karakterine de bürünecek. Hatta kısmen bürünmüş durumda ama ayrıntıya girmeyelim. Yani “Benzinini benden al, elektriğini şu kadar daha indirimli kullan”, http://enerjigunlugu.net “Benim marketimden 100 TL’lik alışveriş yap, 5 kWh elektrik bedavaya gelsin” , “Kredini benden al, elektriğini de 1 yıl yüzde 15 indirimli kullan” türü pazarlama faaliyetleri yakındır. Piyasa yaratıcılıkta sınır tanımaz, akla hayale gelmedik ne kadar çok ürün çıkacak hep birlikte göreceğiz.
ELEKTRİĞİ UCUZKEN TÜKET, REKABET GÜCÜN ARTSIN
Özellikle yüksek miktarlı elektrik tüketen işletmeler için elektrik maliyetlerini düşürmenin başka ara formülleri de var. Bu formülleri serbest tüketici statüsünün getirdiği imkanlarla bir arada kullanmak da mümkün.
Diyelim ki bir fabrikanız var ve stoğa çalışabiliyorsunuz. Yani sizin için yılın belli dönemlerinde üretim yapıp, depolama imkanınız da varsa ürünleri stokda bekletip yıl boyu satabiliyorsunuz. Ve elektrik de en önemli üretim girdileriniz arasında. Bu durumda elektriğin en ucuz olduğu mevsimi, ayı, haftayı hatta günün ilgili saatlerini http://enerjigunlugu.net öğrenip, makinelerinizi o takvim ve zaman aralıklarında çalıştırmayı tercih edebilirsiniz. Böylece elektriğin en ucuz olduğu dilimlerde makineleri çalıştırıp, elektriğin pahalı olduğu dönemlerde şalterleri indirebilirsiniz. Bu sayede ciddi bir enerji maliyetinden kurtulur, elde edeceğiniz tasarrufu faaliyetlerinizin başka taraflarında değerlendirebilirsiniz. En azından müşterilerinize daha rekabetçi fiyatlar sunabilirsiniz.
İşte bu saatlik, haftalık, aylık ve mevsimlik ayarlamaları, size daha ucuza satmayı vaat eden bir tedarikçiyle oturup konuşabilirsiniz. Anlaşabilirseniz de hem genel olarak indirimli elektrikten yararlanmış hem de zaman aralıklarını ayarlayarak ekstradan neredeyse yok pahasına elektrik tüketmeyi başarabilirsiniz.
Mehmet KARA
