Enerji Günlüğü - (ÖZEL) ExxonMobil Türkiye Saha Mühendisi Deniz Taydaş, elektrik üretim tesislerinin fiziki ve ticari açıdan yüksek verimle çalışması için madeni yağ ve yağlama çözümü tercihinin büyük önem taşıdığını söyledi. 

Türkiye’nin elektrik üretim kapasitesi giderek yükselirken, bu sektöre hizmet sunan yan iş kolları da büyüyor. Bunlardan biri elektrik üretim santrallerine yönelik madeni yağ ve yağlama çözümleri sektörü. Bu alanda ürün ve çözüm sunan önde gelen oyunculardan biri de ExxonMobil. Şirketin Türkiye Saha Mühendisi Deniz Taydaş’la, elektrik üretimi sektöründeki madeni yağ ve yağlama çözümleri kullanımının önemini konuştuk. 

Genel olarak elektrik üretim tesislerinin hangi kısımlarında madeni yağ kullanılıyor?  

Elektrik üretim tesislerinde madeni yağların geniş bir kullanım alanı var. Kombine çevrim doğalgaz santrali ile kömür santrallerinin ana ekipmanlarında, yani buhar ve gaz türbinlerinin merkezi sistem sirkülasyon yağlama sistemlerinde türbin yağları kullanılıyor. Bu tür tesislerdeki kömür değirmenleri, kömür konveyörleri ve soğutma kulelerinin dişli kutularında da dişli yağları kullanılıyor. 

Hidrolik yağlar kullanılan kısımlar ise kazan besleme suyu pompaları, kondens resirkülasyon pompaları ve kapalı çevrim suyu pompaları olarak sıralanabilir. Bu arada hava kompresörleri, fanlar ve elektrik motorları da doğru ürünlerle yağlanması gereken diğer ekipmanlar arasında. 

Kullanıcılar bu ürünlerden neler bekliyor ya da beklemeli? 

Birincisi kullanılan yağların ekipman ve sistemleri koruma özelliği önemli. Çünkü yüksek güç üretimi şartlarında çalışan modern sabit gaz türbinlerinde ısıl/oksitlenme ve tortu oluşumu türbinlere zarar veriyor. Makinaların zor koşullar altında çalışması, yağlar üzerinde ısıl gerilimlerine yol açarak filtre tıkanması, servo-valflerde tortu oluşumuna ve yağ ömrünün kısalmasına neden olabiliyor, kullanıcı bunlara da çözüm bekliyor. Modern buhar türbinlerinde buhar kaçakları söz konusu olduğunda ise yüksek düzeyde oksitlenme direncinin yanı sıra iyi sudan ayrılma özelliği de gerekiyor. Kombine çevrimli işletmelerde kullanılan yağların ise her iki tip türbin için gerekli özellikleri sağlaması bekleniyor. 

Peki yağ türü ve kullanılma yöntemi tercihi neleri nasıl etkiliyor? 

Yüksek oranda ısıl/oksidasyon kararlılığına sahip yağların tercih edilmesi öneriliyor. Çünkü bu sayede santrallerin duruş, yani üretime ara verme sayısı ve süresi azalır. Bu da demektir ki ideal yağ türü ve kullanım şekli santraller için güvenilir bir işletme sağlar ve yağ değişim aralığını artırarak üretim maliyetlerini aşağı çeker. Tabii yağların ekipmanları aşınmaya karşı koruma özellikleri sayesinde de bakım ve parça değişim maliyetleri düşer. 

ExxonMobil'in bu alana yönelik geliştirdiği özel ürünlerin farklarından söz eder misiniz? 

Mobil DTE^TM700 & 800 marka mineral esaslı ürünler 100 yıldan fazla zamandır dünyanın önde gelen türbin imalatçılarının tercihi. Şirketimizin araştırmacıları türbin ekipmanları imalatçıları ve santral işletmecileriyle yakın çalışıyor. Bu da ürünlerimizin yeni türbin tasarımlarının gereksinimlerini karşılamasını veya bunun da ötesine geçmesini sağlıyor. Ortak çalışmalar sayesinde Mobil^TMtürbin yağları sürekli olarak en uygun modern baz yağ ve katık teknolojisini kullanıyor ve yenileniyor. Mobil DTE^TM700 & 800 Serisi yağlar ekipman koruma, güvenilir işletme, düşük duruş süresi ve yağ ömrünün artışı sağlama konularında iddialı. Bu ürünler her türlü buhar, gaz ve devir düşürücülü türbinlerde kullanılabildiklerinden işletmeciler için azami esneklik sağlayabilir. 

Türkiye elektrik sektörünün hangi alt segmentlerine yıllık ne kadarlık bir satış gerçekleştiriyorsunuz? 

Türkiye enerji sektörünün tüm alanlarına ExxonMobil^TMolarak yağlama çözümleri üretiyoruz. Doğalgaz kombine çevrim santralleri, ithal ve yerli kömür ile çalışan termik santraller, hidroelektrik santraller, rüzgar santrali gibi elektrik üretimi sağlayan tüm iş alanlarında ExxonMobil olarak aktif olarak rol alıyoruz. Elektrik üretiminde kullanılan gaz motoru madeni yağları, gaz ve buhar türbin yağları, rüzgar türbinlerinde bulunan tüm dişli kutusu ve rulman yatak yağları, ExxonMobil endüstriyel yağları tarafından tamamıyla karşılanabiliyor. Tüm bu segmentlerde yıllık 3 milyon doları aşkın bir satışımız mevcut. Tüm bunları yaparken her adımımızda güvenlik ve çevre bilincini en üst düzeyde tutuyoruz. 

Enerji Günlüğü - ÖZEL