Enerji Günlüğü - Türkiye’de enerji dönüşümü için 2002-2018 döneminde yıllık ortalama 3,4 milyar dolar yatırım yapıldı. 

Türkiye’de enerji dönüşümü konusunda çalışan ilk ve tek düşünce kuruluşu SHURA Enerji Dönüşümü Merkezi, Türkiye’de şimdiye kadar hazırlanmış en kapsamlı ve kapsayıcı enerji finansmanı raporunu yayınladı. ‘Türkiye’de Enerji Dönüşümünün Finansmanı’ raporuna göre, 2002-2018 döneminde enerji yatırımlarının yıllık ortalama tutarı 5,5-6 milyar dolar, finansmanı 3,5-4 milyar seviyesinde. Enerji dönüşümü yatırımlarında ise yıllık ortalama yatırım 3,4 milyar dolar, finansman tutarı 2,1 milyar dolar seviyesinde. 

TÜRKİYE ENERJİ DÖNÜŞÜMÜNDE ÖNEMLİ YOL KAT ETTİ

SHURA Enerji Dönüşümü Merkezi Direktörü Değer Saygın raporun hedefinin, Türkiye’de yenilenebilir enerji ve enerji verimliliği yatırımlarına yönelik finansman ihtiyacının değerlendirilmesiyle birlikte finansal kuruluşlar, yatırımcılar ve kamuya yönelik öneriler geliştirmek olduğunu vurgulayarak, “Geçmiş döneme bakıldığında Türkiye’de enerji dönüşümünde yıllık ortalama 3,4 milyar dolar yatırım ve yaklaşık 2 milyar dolar finansmanla önemli yol kat edildiğini görüyoruz. Önümüzdeki dönemde dönüşen ve değişen ihtiyaçlara yönelik yeni adımlar atılmasıyla bu sürecin ilerleyeceğini düşünüyoruz” diye konuştu.

ENERJİ DÖNÜŞÜMÜNDE YATIRIM VE FİNANSMAN İHTİYACI ARTACAK

Çalışmaya göre, 2004-2018 döneminde enerji yatırımları finansmanında en önemli kaynak yurtiçi ve yurtdışı finansal kuruluşlar oldu. 2018 sonunda yurtiçi bankalardan enerji sektörüne sağlanan finansman, gayri nakdi krediler dahil, 45,4 milyar dolara ulaştı. Yurtdışı finansal kuruluşlardan da doğrudan özel sektör enerji yatırımlarına 12 milyar dolar düzeyinde kredi sağlandı.

Araştırmada, 2007-2018 döneminde enerji sektörünün toplam sabit sermaye yatırımları içindeki payının yüzde 2,3 olduğu, bankacılık kredileri içindeki payının ise yüzde 7’ye yaklaştığı belirtildi. Orta-uzun vadeli borçlar dikkate alındığında ise pay yüzde 10 civarında.

ENERJİ SEKTÖRÜNÜN BORÇLANMA OLANAKLARI DAHA FAZLA

Enerji sektörünün diğer sektörlere kıyasla borçlanma olanaklarından daha fazla yararlanabilmesi ve orta-uzun vadeli kaynak temin edebilmesi dikkat çekiyor. Enerji dönüşümü yatırımlarında sağlanabilen yüzde 60-65 seviyesindeki borç oranının diğer enerji yatırımlarına kıyasla daha yüksek seviyede olduğu görülüyor. 

YILDA 5,3 - 7 MİLYAR DOLAR YATIRIMA İHTİYAÇ VAR

Raporda, 2030 yılına kadar Türkiye enerji sektörünün dönüşümünün devamı için yıllık ortalama 5,3 - 7 milyar dolarlık bir yatırım ihtiyacı olduğu tahmin ediliyor. Bu yatırımın karşılanması için ise yıllık ortalama 3,6 - 4,5 milyar dolarlık finansman gerekeceği hesaplandı. Söz konusu rakamlar geçmiş dönem ortalamalarının 1,5 - 2 kat üstünde. Önemli ölçüde artacak olan finansman gereksiniminin yüzde 70’inin geleneksel banka kredileriyle, yüzde 30’luk bölüm için ise tahviller, girişim/risk sermayesi vb. alternatif yatırım araçlarıyla karşılanabileceği hesaplanıyor. 

Yatırımlar 2030’a kadar yenilenebilir enerjinin elektrik üretimi içindeki payının yüzde 50’ye yükselmesini, ayrıca enerji verimliliğinde ‘Ulusal Enerji Verimliliği Eylem Planı 2017-2023’ hedeflerine ulaşılarak 2030’a dek bu seviyenin muhafaza edilmesini sağlayacak.

ENERJİ FİNANSMANINDA YENİ ÜRÜNLERE İHTİYAÇ VAR

Türkiye’nin enerji sektörünün dönüşümü için ihtiyaç duyulacak yatırım ve finansmanın karşılanması için gereken eylem ve önlemler, çalışma kapsamında yapılan paydaş görüşmeleri doğrultusunda birer eylem alanı halinde ifade edildi.

Raporda enerji dönüşümünün finansmanını desteklemek üzere beş eylem alanı önerildi;

·      Enerji dönüşümü perspektifinin ve piyasa mekanizmasının güçlendirilmesi

·      Finansman kaynaklarının çeşitlendirilmesi

·      Enerji verimliliği finansmanının artırılması

·      Yenilenebilir enerji finansman modellerinin geliştirilmesi

·  Dağıtık yenilenebilir enerji sistemlerinin finansman modellerinin geliştirilmesi.