Enerji Günlüğü - GÜNDER, şebekeye limitin üzerinde güç veren lisanssız güneş santrallerine ceza uygulamasında, işletmecilere ölçüm sisteminin tolerans aralığı kadar bir esneklik sağlanmasını istedi. Zaten bağlantı anlaşmasında bir ceza öngörüldüğüne dikkat çeken GÜNDER Başkanı Kutay Kaleli, "Bir suça iki ceza olmaz" dedi.  

Uluslararası Güneş Enerjisi Topluluğu Türkiye Bölümü (GÜNDER), elektrik şebekesine bağlantı sözleşmesindekinin üzerinde güç ve enerji veren lisanssız güneş enerjisi santrallerine (GES) ceza uygulamasıyla ilgili olarak sektörden gelen şikayetler üzerine harekete geçti. Dernek, bu hafta başında (21 Ağustos 2017) Ankara’da başta invertör olmak üzere ekipman üreticileri ile pek çok santral işletmecisinin de katıldığı bir toplantı gerçekleştirdi. Toplantıda ortaya çıkan görüşleri değerlendiren GÜNDER, Yenilenebilir Enerji Genel Müdürlüğü’ne bir yazı gönderdi. 

GÜNDER Başkanı Kutay Kaleli imzalı yazıda, Haziran 2017 tarihli bir EPDK (Kurul) kararıyla lisanssız GES’lerin 1 Temmuz 2017 tarihinden itibaren bağlantı anlaşmasındaki kurulu gücü aşmaları halinde ilgili aya ilişkin ürettikleri enerjinin görevli tedarik şirketi tarafından üretilerek sisteme verilmiş sayılacağı ve verilen enerjiyle ilgili üretim tesisine herhangi bir ödeme yapılmayacağı hatırlatıldı. Bu karar gereği Temmuz 2017 için bu kapsamdaki firmalara bir ödeme yapılmadığına değinilen yazıda, “Ağustos 2017 ayı için de benzer bir durum söz konusu olup birçok yatırımcı bu konuda mağdur durumuna düşecektir” denildi. 

BAYRAMA DENK GELDİ, KRİTERLER NET DEĞİL

Konunun idari, teknik, hukuki ve finansal açıdan değerlendirilmesi gerektiğine işaret edilen yazıda, “Öncelikle kararın Resmi Gazete’de Ramazan Bayramı’nın birinci günü yayınlanmış, bayram tatili dönüşü 1 Temmuz 2017 tarihinden itibaren uygulama başlatılmıştır. Yatırımcılara bu kurul kararı gereği gerekli düzeltme ve ayarlamaları yapmaları için makul bir süre tanınmamıştır. Bu kararda güç aşımının sınırı ve süresi ile ilgili bir oran ve zaman dilimi belirtilmemiştir. Güç aşımının teknik bir zorunluluktan mı gerçekleştiği yoksa kasıtlı mı yapıldığı yönünde bir ayrıma gidilmesi gerekmektedir” denildi. 

İNVERTÖR TOLERANS ARALIĞI DİKKATE ALINMAMIŞ

Teknik olarak bir ölçüm sisteminin akım trafosu, gerilim trafosu ve Otomatik Sayaç Okuma Sistemi’ne (OSOS) bağlı sayaç olmak üzere üç ana birimden oluştuğuna değinilen GÜNDER yazısında şöyle denildi: 

“Bu cihazların tamamı CLAS 0,5 özelliklidir ve Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından denetlenmekte ve yapılan üretimlerde tolerans ±%05 dir. 3156 sayılı Ölçü ve Ayar Kanunu ve bu Kanunun uygulama yönetmeliklerine göre bu değerler kabul edilebilir ve sabit değerlerdir. Her biri binde 5 toleranslı olan 3 ana birimden oluşan ölçüm sisteminde toplam hata oranı ±% 1,5 mertebesindedir. 

Üyemiz olan invertör üreticileri ile yapılan görüşmelerden elde ettiğimiz bilgiler ışığında, uluslararası arenada sistemdeki invertörlerin çıkış toleransları ± %2 mertebesindedir. Cihazlardaki bu toleranslar düşünüldüğünde bir GES projesinin sayacından okunan değerin ± %3,5 oranında hatalı olabileceği anlaşılmaktadır.”

EDAŞ SAYAÇLARININ TOLERANS ARALIĞI DA EKSİK

İnvertörlerdekine benzer artı eksi toleransların, faturalama için veri sağlayan elektrik dağıtım şirketlerince kullanılan sayaçlarda da bulunduğuna dikkat çekilen GÜNDER yazısında “Gerçekte güç aşımı olmamasına rağmen sayaçların ölçüm toleranslarından gelen güç aşım bilgileri yatırımcıların aleyhine bir durum yaratabilmektedir. Tüm bu değerlendirmeler teknik bir zorunluluk sonucu sisteme verilecek enerjide limit aşımları olabileceğini göstermektedir” denildi. 

GÜÇ AŞIMINA SINIR KOYULMALI 

Yenilenebilir Enerji Genel Müdürlüğü’ne hitap eden GÜNDER Başkanı Kutay Kaleli yazısında, teknik nedenlerden kaynaklanabilecek haksızlıklara yol açılmaması için, lisanssız GES’lere uygulanan güç aşımı miktarına bir kısıt getirilmesi gerektiğini vurguladı. Yazıda “Benzer uygulamalar çeşitli Avrupa ülkelerinde de vardır ve güç aşımı limitleri altında kalan firmalara bu kısım için ödeme yapılmamakta, güç aşım limitleri üzerinde şebekeye enerji veren firmalara ağır yaptırımlar uygulanmaktadır” ifadesine yer verildi. 

Şebekeye güç ve enerji verilirken gündeme gelen limit aşımlarının bir de zaman boyutu bulunduğuna değinilen yazıda şu ifadeler kullanıldı: 

“Sistem belirli bir değere sabitlendiğinde meteorolojik şartlar ve şebeke zorunlulukları nedeni ile ve toleranslar dahilinde cihazın set değerine ulaşabilme süresinin göz önüne alınması gereklidir. Birkaç saniyelik güç aşımları sisteme enerji verme olarak değerlendirilmemeli, güç aşımlarında da (anlık) bir tolerans belirlenmeli ve bu tolerans zaman olarak tarif edilmelidir.”

BİR SUÇA İKİ CEZA OLMAMALI  

Lisanssız GES yatırımcılarına, yapılan bağlantı anlaşmasında güç aşımı durumu için zaten bir cezai şart getirildiğine işaret edilen açıklamada “Cezanın hangi sürelerde uygulanacağı ve bedelinin ne olacağı açıkça tarif edilmiştir. Bir suç için iki yaptırım olmamalıdır. 

Güç aşımının teknik bir zorunluluktan ve limitli bir süre için yapılıyor olması ile sisteme fazla enerji vermek amaçlı yapılıyor olması bir tutulmamalıdır. Ayrıca suç ile cezanın orantılı olması esas olmalıdır” ifadeleri kullanıldı. 

KAYNAK BULMAYA ENGEL OLABİLİR

GÜNDER Başkanı Kutay Kaleli, konunun finansal boyutuna da değinirken, neredeyse tüm projelerin finans kuruluşlarınca finanse edildiğine ve bu projelerin kredi kullanılarak yapıldığına dikkat çekti. Özellikle küçük ve orta ölçekli yatırımcılar için büyük önem arz eden santral gelirlerinin ödenmemesi halinde, gelecekte bu kişilerin bankalar nezdince problem yaşayarak kredibilitelerini kaybedebileceklerini vurguladı. Bu durumun, yatırımcıların yeni yapacakları yatırımlar için kaynak bulmalarına engel teşkil edeceeğini ifade eden Kaleli, “Mevcut Kurul Kararı diğer bir yandan bankaların gelecekte yapacakları proje finansmanları için de risk olarak kabul edilecek ve finansman şartları ağırlaşabilecektir” dedi. 

GÜNDER Başkanı’nın YEGM’e gönderdiği yazının sonunda, konuya ilişkin öneriler de şöyle özetlendi: 

- Yatırımcılara güç aşımı konusunda gerekli düzenlemelerin yapılabilmesi için makul bir süre verilmeli 

- Güç aşımında aşılan miktar ve süresi konusunda teknik zorunluluklar dikkate alınarak belirli toleranslar mevzuatta yer almalı ve en az ± %3,5 düzeyinde olmalı 

- Güç aşımı yapan firmalar için bağlantı anlaşmasındaki cezai şartlar belirlenen tolerans haricindeki kısım için uygulanmalı 

- 22.06.2017 tarih ve 7150-3 sayılı kurul kararı sonucu getirilen cezai şart ile firmaların geçmişte imzaladıkları bağlantı anlaşmasındaki cezai şartlar arasındaki çelişkiler giderilmeli 

- Teknik zorunluluklar dışındaki güç aşımları için 22.06.2017 tarih ve 7150-3 sayılı kurul kararı uygulanmalı

Mehmet KARA  

GENSED: Lisanssız GES’lere güç aşımı cezaları ertelensin