Enerji Günlüğü - İsrail Yüksek Mahkemesi’nin, Leviathan sahasındaki gazı çıkarmasını engelleyen kararı, Güney Kıbrıs’taki doğalgaz arama çalışmalarını da aksatacak.
İsrail Yüksek Mahkemesi’nin Doğu Akdeniz doğalgaz kaynaklarının dünya pazarlarına aktarılmasına yönelik çalışmaları sekteye uğratması, bölgedeki diğer sahalarda yapılan çalışmaları da yakından ilgilendiriyor. Enerji uzmanlarına göre İsrail Yüksek Mahkemesi’nin Amerikan Noble Energy ve İsrailli Delek Group'un İsrail Hükümeti ile imzaladığı enerji anlaşmasını iptal etmesi, Kıbrıs doğalgaz politikalarını da olumsuz etkileyecek.
İSRAİL’DE KAZANIP KIBRIS’A YATIRACAKTI
Bunun nedeni, İsrail’deki Leviathan sahasındaki çalışmaları yürüten ABD’li Noble şirketinin, aynı zamanda Kıbrıs'ın Afrodit sahasında da çalışmalar yürütmesi. Noble şirketi Leviathan sahasından ürettiği doğalgazın satışından elde edeceği gelirle Kıbrıs'taki Afrodit sahasını finanse etmeyi planlıyordu. Leviathan rezerv olarak Afrodit sahasından daha büyük olduğu için Noble İsrail'deki çalışmalara öncelik veriyordu.
MISIR’A DOĞALGAZ İHRACATI DA YATTI
Öte yandan Leviathan sahasından üretilecek doğalgazın pazarlanacak bir piyasasının bulunamaması, İsrail doğalgaz politikalarını negatif etkileyen bir başka unsur. Fiyat konusundaki belirsizlikler, İsrail’in Mısır'a doğalgaz satışının önündeki en büyük engeli oluştururken, Avrupa'ya satışlar ise en azından şimdilik sadece ihtimal olarak masada duruyor.
EN İYİ SEÇENEK TÜRKİYE’YE SATIŞ
Türkiye'ye doğalgaz satışı İsrail için en gerçekleşebilir hedef olarak gözüküyor. Ancak Türkiye İsrail arasındaki siyasi ilişkilerin henüz istenilen düzeye yükselmemiş olması, İsrail doğalgazının Türkiye'ye satış planlarında belirsizlik yaşanmasına neden oluyor.
TÜRKİYE’DEN AVURPA’YA AKTARILABİLİR
Öte yandan konuyu yakından izleyen uzmanlar, İsrail’den Türkiye'ye doğalgaz boru hattı yapımı için Kıbrıs konusunun da önemli ölçüde çözülmesi gerektiğini belirtiyor. Çünkü sadece İsrail gazının Türkiye'ye satışı, ekonomik bir çözüm olmaktan uzak. İsrail ve Kıbrıs doğalgazının birlikte Türkiye'ye satışı ise boru hattını ya da hatlarını daha ekonomik hale getirebilir.
AFRODİT ŞİMDİLİK RAFA KALKACAK
Özetle, İsrail Mahkemesinin olumsuz kararı şirketinin Leviathan sahasını geliştirmesi için yeterli sermayeye sahip olmayan Noble Energy, Güney Kıbrıs'taki Afrodit sahasındaki arama çalışmalarını bir süreliğine rafa kaldıracak gibi gözüküyor. Bu nedenle İsrail mahkemesi İsrail'deki doğalgaz çalışmalarında yaşanacak gecikmeler için Noble şirketine bir bahane sunmuş oldu. Noble Energy’nin, projedeki gecikmeler için İsrail Mahkemesi’nin kararını da bir PR malzemesi olarak kullanacağına kesin gözüyle bakılıyor.
SON 10 YILIN EN BÜYÜK KEŞFİ LEVIATHAN
2010 yılında İsrail karasularında keşfedilen Leviathan sahasının doğalgaz rezervinin 21.9 trilyon kübik feet, Güney Kıbrıs Afrodit sahasındaki rezervin de 4.5 trilyon kübik feet olarak tahmin ediliyor. İsrail'in Akdeniz kıyısında 2010 yılında keşfedilen Leviathan sahası son on yılda keşfedilen dünyanın en büyük açık deniz doğalgaz sahası. Sahada üretimin 2018 yılında başlaması ve İsrail’e enerji alanında büyük bağımsızlık sağlaması bekleniyor. Sahada Amerikan Noble Energy yüzde 39.66 hisse ile işletmeci ortak iken, Delek Group (Avner Oil ve Delek Drilling) yüzde 45.34 ve Ratio Oil ise yüzde 15 hisseye sahip.
NOBLE: 5-6 MİLYAR DOLARLIK PROJE RİSKE ATILDI
ABD'li Noble şirketi İsrail Yüksek Mahkemesi’nin kararını hayal kırıklığıyla karşıladıklarını açıklarken, kararın 22 trilyon kübik feet rezerve sahip Leviathan sahasındaki üretim ve arama çalışmalarını geciktireceğini duyurmuştu. Şirket yetkilileri, mahkeme kararıyla 5-6 milyar dolarlık projenin riske atıldığını da vurguladı. Noble ve Delek şirketleri, hükümet ile yapılan anlaşmalar sonrası sahadaki çalışmalara hız vermiş 2019 yılında Leviathan sahasından ilk doğalgaz üretimine başlamayı planlıyordu.
Mustafa SALİH
