Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Enerji İşleri Genel Müdürlüğü tarafından düzenlenen Yenilenebilir Kaynak Alanı Güneş Enerji Santrali 2025 Kapasite Bağlantı Hakkı ihaleleri dün gerçekleştirildi. 

Başlangıçta 10 proje için yarışma açılmıştı. Sonradan ikisi iptal edildi, sekiz proje için yola devam edildi. Yarışmaya konu projelerden yedi adedi karasal güneş enerji santrali (GES), bir adedi de yüzer güneş enerji santrali idi. 

35 megavat (MW) kapasiteli Demirköprü Yüzer GES projesi için yapılan yarışmada ipi proje ile aynı adı taşıyan ortak girişim grubu kazandı. Kurulacak yüzer GES’in elektriğini 3.25 Euro/Cent fiyattan satmayı kabul eden istekliler ayrıca, MW başına 225 bin Euro’dan, toplam 7 milyon 875 bin Euro da katkı payı ödemeyi taahhüt etti.

GENEL KABUL GÖREN TABAN FİYAT 

Kalan 615 MW’lik kapasite ise yedi adet karasal GES projesine tahsis edilmişti. Zarflar açıldığında görüldü ki, bu yarışmaların tümünde de isteklilerden şartnamede yer alan taban fiyattan, yani kilovatsaat (kWh) başına 3.25 Euro/Cent’den satma teklifi gelmişti. Dolayısıyla yarışmalar esas itibariyle MW başına katkı payı üzerinden ilerledi. 

KAHRAMANMARAŞ HEVESİ

Gelen teklif sayılarına göre, yedi adet YEKA GES-2025 projesinden en yüksek ilgiyi, 40 MW’lik Kahramanmaraş GES projesi olmuştu. Toplam 77 tekliften tam 19’u bu projeye verilmişti. Kahramanmaraş GES, ihaledeki asıl yarışma kriteri olan MW başına katkı payında da 285 bin Euro ile birinci oldu. 

Gelen teklif sayısına göre ikinci sırada 15 teklif 40 MW’lik Mardin GES yer alırken, bu proje, MW başına katkı payı konusunda 208 bin Euro ile üçüncü oldu. 

İLK YÜZER GES, İKİNCİ SIRADA

Teklif sayısına göre 11 isteklinin ilgisini çekerek üçüncü sırayı alan 35 MW’lik Demirköprü Yüzer GES projesi, MW başına katkı payı teklifinde 225 bin Euro ile ikinciliği aldı. 8 teklif zarfı verilen Van GES ise MW başına 187 bin TL ile en yüksek katkı payı alan dördüncü proje olmayı başardı. Dokuz teklif alan Erzurum-1 GES’e verilen en MW başına en yüksek katkı payı teklifi 100 bin Euro olarak kayıtlara geçti. 

EN KÖTÜ FİYAT BOLU GES’E VERİLDİ

Kurulu güç büyüklüğü ile ihalenin aslan payı sayılan 260 MW’lik Eskişehir GES projesi ise YEKA GES 2025 yarışmalarının en az teklif alan projesi oldu. Eskişehir GES için sadece 4 zarf ile teklif sunulurken, Erzurum-3 GES 5, Bolu GES 6 zarf ile en az teklif alan diğer projeler oldu. MW başına en iyi katkı payı teklifi Eskişehir GES’te 105 bin Euro, Erzurum-3 GES’te 120 bin Euro olurken,  aldığı MW başına 44 bin Euro ile en kötü teklif Bolu GES’e geldi. 

FİYAT TEKLİFİ NEYE GÖRE? 

Peki YEKA GES 2025 yarışmaları ile ilgili buraya kadar yazdıklarımız aslında bize başka şeyler de söylüyor. Bir kere, herhangi bir projenin fizibıl olup olmamasında ya da ilgi çekmesinde, ölçek tek belirleyici değil. Büyük proje daha çok ilgi görmedi örneğin. 

BÖLGE NE KADAR ETKİLİ?

İkincisi, söz konusu güneş santrali ise tesisin kurulacağı bölge karar alıcılar için en önemli faktör olmayabiliyor. Zira, coğrafi konuma ve iklime göre değişen güneşlenme süresi, kurulacak tesisin verimini doğrudan etkileyeceği halde halde fizibilitede tek kriter olamıyorsa, diğer kriterleri iyi değerlendirmek gerektiği ortaya çıkıyor. 

GERİ DÖNÜŞLERİ UZUN MU? 

Bu arada, YEKA GES 2025 yarışmalarına gelen teklifler ve ihalede oluşan fiyatları dikkate alınca, buradaki projelerin, gerek çatı ve cephe tipi gerekse saha tipi diğer GES projeleri için sağlam bir referans oluşturduğunu söylemek zor. Çünkü sektördeki pek çok aktör, ihalede oluşan bu fiyatlarla projelerin geri dönüşünün beklenen takvimden daha uzun süreceğinde hemfikir. 

ARAZİ VE YATIRIMIN GERİ DÜNÜŞÜ

Öte yandan, herhangi bir GES projesinin kurulacağı arazinin topografik yapısı da önemli bir faktör. YEKA GES’lerde üretilecek elektriğin serbest piyasada satılabileceği 72 aylık zaman dilimine, tesislerin kurulum süresi de dahil. Arazi yapısı kurulumu zorlaştırdığı oranda, santralin kendisini geri ödeme süresinin uzayacağını söylemek yanlış olmaz. Çünkü bu yarışmalar, YEKA GES’lere serbest piyasada elektrik satışı için verilen süre ne kadar uzun olursa, yatırımın geri dönüş süresinin o kadar kısa olacağı varsayımına dayanıyor. 

HER YİĞİDİN YOĞURT YİYİŞİ FARKLI 

Ve tabii ki serbest piyasa bu. Her yiğidin bir yoğurt yiyişi vardır. Kimi istekliler, ticari karlılıktan ziyade sektöre sürekli bir giriş yapma peşinde olabilir. Bazıları da marka değerini yükseltmek amacıyla bu ihalede her ne pahasına olursa olsun ipi göğüsleyen aktör olmayı kendisi açısından doğru bulmuştur kim bilir?