Enerji Günlüğü - Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, 320 milyar m3 gaz rezervinin keşfedildiği sahaya yabancıların ortak olduğu ve sondajı yabancı personelin yaptığı iddialarına tepki gösterdi ve “Saha da bizim, operasyon da. Operatör de biziz" dedi..

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, özel bir TV kanalında gündemdeki konulara ilişkin değerlendirmelerde bulundu. Türkiye’nin halen Doğu Akdeniz’deki olağan hidrokarbon kaynakları arama programına devam ettiğini kaydeden Dönmez, “Biz Doğu Akdeniz’deki programımıza hem Oruç Reis’le, hem de şu anda Ada’nın güneydoğusunda sismik çalışmalarına devam eden Barbaros’la devam ediyoruz. Bir taraftan Yavuz sondaj gemimiz de Selçuklu-1 kuyusunda sondajını sürdürüyor. Biz Akdeniz’de normal iş planımıza dün olduğu gibi devam ediyoruz” dedi.

BATILI ÜLKELERİ YANINA ÇEKMEYE ÇALIŞIYOR

Bakan Fatih Dönmez, Yunanistan’ın Doğu Akdeniz’deki hidrokarbon kaynakları konusunda ileri sürdüğü tezlerin inandırıcılıktan uzak olduğunu söyledi. Dönmez, “Batılı ülkeleri yanına alarak kendisini haklıymış gibi gösterme çabası içerisinde. Ama bunların hepsi hak, hakkaniyet ve hukuk temelinden uzak iddialar. Biz programımıza kaldığımız yerden devam edeceğiz” diye konuştu.

KARADENİZ’DE GAZ KEŞFİ

Türkiye’nin son 10 yılda enerji ithalatına yıllık ortalama 40 milyar dolar ödediğini ifade eden Fatih Dönmez, “Mümkün mertebe yerli kaynakları sonuna kadar arayalım, bulalım ve ekonomiye kazandıralım amacı doğrultusunda bu faaliyetlere başladık” dedi.

TPAO’NIN FİLOSU İLK 10’DA

Önce Fatih sondaj gemisi, arkasından Yavuz, bir sene sonra da Kanuni sondaj gemisinin alındığını anlatan Fatih Dönmez, “Yine MTA Oruç Reis sismik araştırma gemisini filomuza dâhil ettik. Böylece denizlerde arama faaliyetleri için teknik kapasitemizi artırdık. TPAO’nun filo büyüklüğü açısından dünyadaki ilk 10 şirket arasında yer aldığını söyleyebiliriz” diye konuştu.

AKDENİZ ÇOK KONUŞULDU AMA...

Türkiye daha çok Akdeniz’deki faaliyetleriyle gündeme gelse de bir taraftan da Karadeniz’de hem sismik çalışmaları, hem de daha önceden orada yapılmış sondajları değerlendirerek birtakım çalışmalar ortaya koyduğunu anlattı. Dönmez şöyle konuştu:

“Arkadaşlar iddialı bir şekilde geldiler ve dediler ki ‘Biz Karadeniz’de bir sondaj daha yapmak istiyoruz. Son verileri değerlendirdik. Ümitli olduğumuz bir iki alan var.’ 14 ay önce bu bölgede sismik çalışmalara başlamıştık. Bu sismik çalışmaların akabinde de değerlendirmeler yapıldı ve Tuna-1 adını verdiğimiz lokasyon belirlenerek sondajı yapmaya karar verdik. Fatih sondaj gemisinin Akdeniz’de işi bitmişti, onu yukarı çektik.” 

BULDUK, 12 GÜNLÜK TESTTEN SONRA AÇIKLADIK 

Fatih gemisinin 20 Temmuz itibarıyla sondaja başladığını anlatan Bakan Fatih Dönmez “Şu anda bulunduğumuz derinlik su seviyesinden itibaren 3500 metre. Derin bir denizden bahsediyoruz. 2100 metre su derinliği var. 1400-1500 metre karada gittik. Karada ilerlerken de 2 tane rezervuar kestik. Birisi yaklaşık 100-110 metre kalındığında, diğeri 400 metre kalındığında. Bu rezervuarlarda, yani kaynak kayada, doğal gaza rastlandı. Bunun üzerine delme operasyonu geçici olarak durdurulup test işlemlerine başlandı. 10-12 günlük testten sonra da burada bir keşif yapıldığı sonucuna varıldı. Keşif sonucuna varılırken de bir dizi test ve analizden geçirildi. Uluslararası rezerv hesaplama yöntemleri kullanıldı ve 320 milyar metreküplük bu keşif kamuoyuyla da paylaşılmış oldu.”

TEK KUYU İLE KEŞİF OLUR MU?

Enerji Bakanı Fatih Dönmez, tek bir sondajla keşif yapıp yapılamayacağı yönündeki tartışmaların hatırlatılması üzerine “Bütün ilk keşifler hep tek kuyuyla yapılıyor” dedi. Bundan 1-2 sene önce Exxon Kıbrıs’ın güneyinde bir keşif ilan etti ve bir rakam açıkladığını anlatan Bakan Dönmez, “Ondan önce Mısır ve İsrail de bu şekilde keşiflerini açıkladılar. Zaten bunun adı keşif kuyusu. Keşif miktarı bu şekilde açıklanıyor. Dünyada 10 tane kuyu açayım da ondan sonra rezerv açıklayayım diye bir uygulama yok” diye konuştu.

SIRADA TESPİT KUYULARI VAR

Bundan sonra tespit kuyuları açılacağını belirten Bakan Dönmez şöyle devam etti: “Elimizde daha net veriler olacak ve bizim tahminimiz eğer bir revizyon gerekiyorsa bu yukarı yönlü olacak gibi duruyor. Çünkü saha o anlamda verimli bir saha. Bulgular da onu gösteriyor. Dolayısıyla bu açıklanan keşif miktarıyla alakalı uluslararası standartlara göre baktığımızda herhangi bir sorun, sıkıntı söz konusu değil.”

800 MİLYAR M3 NEREDEN ÇIKTI?

Bakan Dönmez, Cumhurbaşkanı’nın 320 milyar metreküp olarak duyurduğu rezervin, açıklama öncesinde bazı haber ajanslarınca 800 milyar metreküp olarak duyurulmasına ilişkin değerlendirmelerde de bulundu. Dönmez, “800 milyar m3 bilgisini kim nereden aldı, nasıl hesap etti bilmiyoruz. Biz kimseyle böyle bir veri paylaşmadık. 800 milyar metreküp bulmuş olsaydık 800’ü ilan ederdik. Ben o tür açıklamalara ben itibar etmiyorum. Ama Sakarya gaz sahasının potansiyeli ortada. Ümit ederiz ki daha yüksek rakamlara da ulaşırız. Fakat bugünden bir şey söylemek çok sağlıklı olmaz.”

TPAO’DAN EMEKLİ EDİLENLER

Türkiye Petrolleri’nde yakın geçmişte yetişmiş personelin zorla emekliye sevk edildiği yönündeki iddialara da cevap veren Bakan Fatih Dönmez şunları ilave etti:

“Gönüllülük esasıyla emekliye ayrılanlar var. 70-80 yıllık bir kurum. Doğal olarak belli bir yaşa ulaştığınızda emeklilik haklarınız var ve emekliye de ayrılabilirsiniz. Biz bir taraftan yeni genç mühendis ve uzmanları da kadromuza katarak şirketin ortalama çalışan yaşını da belli bir seviyede tutuyoruz. Şüphesiz tecrübeli, deneyimli arkadaşlar bu genç nesle bilgilerini, tecrübelerini aktaracaklar. Bu çalışmalar yapılırken bunları da dikkate alıyoruz. Deneyimli olanların emekliye sevk edildiği, gençlerle kalındığı gibi iddialar var. O zaman nasıl bulduk bunları? Yani bu çalışmalar herhalde tecrübesiz insanlarla yapılmaz.”

SONDAJI ÇOĞU YABANCI PERSONEL YAPIYOR İDDİASI

Bakan Fatih Dönmez, TPAO’nun sondaj çalışmasında yer alan personelin çoğunun yabancı olduğu iddialarını da yalanladı. Dönmez şöyle dedi:

“Yabancı çalışanlarımız da var ama kritik pozisyonlarda, yönetimde irade tamamen bizim kendi yerli personelimizde. Bazı uzmanlık gerektiren işler var. Özellikle denizdeki aramalar konusunda Türkiye daha yeni yeni tecrübe kazanıyor. Gerektiğinde kendi kadromuza yabancı uzmanları alıp çalıştırıyoruz. Petrol endüstrisinde büyük ölçekli küresel bir şirket olacaksanız sadece kendi vatandaşlarınızla da yürüyemezsiniz. Yurt dışında da işler yapıyorsunuz. Yeri geliyor yabancı ama konusunda tecrübeli, nitelikli insanlarla da çalışıyorsunuz. Bu diğer şirketlerde de olağan bir şey. Türkiye Petrolleri çalışanlarının çok büyük bir kısmı bizim kendi vatandaşlarımız. Yabancılar daha çok off-shore’daki bazı hizmet alımlarında istihdam edilen geçici personel. Onun dışında bizim karada çalışanların tamamı TP’nin kadrosundan.”

TÜRK VATANDAŞLIĞINA GEÇENLER

Enerji Bakanı Fatih Dönmez, TPAO’nun arama ve sondaj çalışmaları sırasında ciddi engellemelerle karşılaştıklarını açıklarken “Sadece şahsım değil, yöneticilerimiz, hatta çalışanlarımıza kadar gitti bu baskılar. Avrupalı iki çalışanımız kendi ailelerine de baskı olunca geldiler dediler ki ‘Bizi devletimiz de korumuyor. Biz burada mutluyuz, huzurluyuz. Türk vatandaşı olmak istiyoruz.’ Onlar Türk vatandaşı oldu ve aynı şartta çalışıyor” dedi.

RUMLAR VE ATİNA’DAN KİMLİK TESPİTİ BASKISI

Güney Kıbrıs Rum Yönetimi ile Yunanistan’ın Avrupa Birliği kökenli çalışanların ailelerini tespit edip o ülkelerin yönetimlerine baskı yaptığını anlatan Dönmez şöyle konuştu:

“Bunlarla ve aileleriyle konuşun, oradaki işlerini bıraksınlar ülkelerine dönsünler. Bunu kendileri de biliyor, Avrupa da biliyor. Bu yapılanlar çalışma özgürlüğüne aykırı. İnsan haklarına aykırı bir uygulama. Nitekim ters tepti. Şu anda yani bizim vatandaşlığımıza geçmeyen, yine kendi ülkelerinin vatandaşlığını koruyan çalışanlarımız da var. Onlarda herhangi bir sıkıntı yok. Ama bazı ülkelerde bunu gördük maalesef.”

SAHA DA BİZİM OPERASYON DA, OPERATÖR DE BİZİZ

Enerji Bakanı Dönmez, rezevr keşfi yapılan ruhsat sahasında yabancı bir şirketin ortaklığı bulunduğu iddialarını da yalanladı. Türkiye’nin denizlerdeki ruhsat haklarının tamamen Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığına ait olduğunu kaydeden Dönmez, “Bu sahalar da, operasyonda bize ait. Operatör de biziz. Herhangi bir ortağımız da yok. Bulduktan sonra çıkartmasını da biliriz” ifadesini kullandı.

GAZI KİMLER ÇIKARACAK?

Bazı işler için dışarıdan hizmet alınmasını kimilerinin sanki bu işleri Türkiye Petrolleri yap-işlet-devret yapacakmış gibi lanse ettiğini kaydeden Enerji Bakanı Fatih Dönmez, “Buradan beklediğimiz kazancı elde edemeyeceğiz gibi birtakım yanlış, yalan haberler var. Bunların hiçbirisi doğru değil. Sahanın tamamı bize ait, oradaki işlemlerin büyük bir kısmını kendi imkânlarımızla yapıyoruz. Bazı özellik gerektiren, uzmanlık gerektiren işler için de tabi ki hizmet alacağız. Onun bir bedeli varsa ödenecek. Ama o gazın sahibi de, işletmesi de Türkiye Petrolleri’ne ait olacak. Bundan kimsenin endişesi olmasın” ifadelerini kullandı. 

Enerji Günlüğü