Enerji Günlüğü - Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı’nın (TPAO) Karedeniz’deki doğalgaz arama çalışmalarında yerli imkanlarla geliştirilen Kaşif adlı su altı robotundan yararlandığı ortaya çıktı.

Türkiye derin deniz doğalgaz arama çalışmalarını ilk keşfiyle taçlandırırken bu faaliyetlerin gizli kahramanları da gün yüzüne çıkıyor. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Karadeniz’deki doğalgaz keşfine ilişkin revize rakamları açıklarken sözünü ettiği yerli denizaltı robotu Kaşif hakkında bir grup gazeteciye açıklamalarda bulundu. 

İLK GÜNDEME GELİŞİ ŞUBAT 2020

Enerji Bakanı Fatih Dönmez, Kaşif Denizaltı Robotu projesinin ilk kez bu yılın şubat ayında gerçekleştirilen Petrol Endüstrisinde Milli Teknolojiler Toplantısı’nda gündeme geldiğini belirtti. Dönmez, “Tedarikçilerimiz ‘Biz bunu yaparız’ dediler. İş birliği imkânlarımızı ele aldık ve hızlı bir çalışma içerisine girdik. Yapılan çalışmalar sonucunda sektörde ROV olarak bilinen uzaktan kumandalı ileri teknoloji denizaltı sistemi Kaşif’i milli petrol ve doğalgaz sektörüne kazandırdık” dedi.

TPAO’NUN DERİNLERDEKİ GÖZÜ

Derin deniz sondajlarının yüksek teknoloji isteyen operasyonlar olduğunu anlatan Enerji Bakanı Fatih Dönmez şöyle konuştu: “Kaşif yüzlerce metre derinlikte, bir dalgıcın işini yapacak. Deniz altındaki kablonun gerilimini ayarlayıp fazla salınmasını engelliyor. Bu sayede su altı akıntılarından aracın ve kabloların minimum seviyede etkilenmesini sağlıyoruz. Kaşif topladığı elektrik verileri ile videoları gemide bulunan komuta konsolu yoluyla ana kumandaya aktarıyor.”

KENDİ SINIFINDA EN GÜÇLÜ SİSTEM

Enerji Bakanı Fatih Dönmez’in verdiği bilgiye göre Kaşif’te güçlü itiş gücüne sahip yedi elektrik tahrikli motor bulunuyor. Ayrıca çeşitli teknik kollar ve el aletlerinde kullanılmak üzere geliştirilen hidrolik güç ünitesi de mevcut. Bu özellikleriyle Kaşif, dünya üzerinde kendi sınıfındaki en güçlü hibrit ROV sistemine sahip. 3 bin metre derinliğe kadar olan tüm derin deniz sondaj faaliyetlerinde görev alabilecek şekilde geliştirildi.

KAŞİF'İN YERLİLİK ORANI YÜZDE 70’E ÇIKACAK

Enerji Bakanı Fatih Dönmez, derin deniz keşif robotu Kaşif’in yüzde 53 yerlilik oranına sahip olduğunu söyledi. Kaşif’i daha da geliştirmeye dönük çalışmaların devam ettiğini belirten Enerji Bakanı Dönmez “Yeni üretilecek Kaşif robotlarda yerlilik oranını yüzde 70’in üzerine taşımayı hedefliyoruz” dedi.

ARAMA VE SONDAJ MALİYETLERİNİ DÜŞÜRÜYOR

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, su altı robotu Kaşif’in keşif ve sondaj faaliyetlerini hızlandırırken maliyetleri de aşağıya çektiğini söyledi. Dönmez, yapılacak geliştirme çalışmaları sayesinde Kaşif’in önümüzdeki dönemde derin deniz arama ve sondaj faaliyetleriyle ilgili operasyonel maliyetleri daha da azaltacağını vurguladı.

KTİRİK GÖREVLERİ YERİNE GETİRİYORLAR

Uzaktan kumandalı sualtı araçları 1990’lı yılların sonrasında, derin sulardaki petrol ve gaz kaynaklarına erişimi kolaylaştırdı. Dalgıçların güvenli bir şekilde erişemediği alanlara bu araçlar hızla ve güvenli şekilde erişmeye başladı. Araçlar, üzerlerinde bulunan kameralar yoluyla farklı açılardan görüntü aktarımı yapabiliyor. ROV’lar sondaj operasyonlarında kuyubaşlarındaki contaların değişimi, işlevlerinin kontrolü, kuyu başının temizlenmesi, su altında inceleme yapmak gibi çalışmalar yapabiliyor. Gaz ve petrol kaynaklarına erişildikten sonra ise üretime geçilme aşamasındaki tüm su altı inşaat faaliyetleri, destek gemileri üzerine konumlandırılan iş sınıfı ROV sistemleri tarafından yürütülüyor.

CUMHURBAŞKANI ERDOĞAN NE DEMİŞTİ?

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Sakarya Gaz Sahası’ndaki Tuna-1 kuyusunda keşfedilen güncellenmiş doğalgaz rezervini açıklarken şöyle demişti: “Fatih sondaj gemimiz, ekipmanın ve ekibin millileştirilmesi yolunda önemli bir adımdı. Şimdi yeni bir adım daha atarak uzaktan kumandalı ileri teknoloji ürünü denizaltı robotumuzu da yerli ve milli imkanlarla petrol sektörümüze kazandırdık. Kaşif adını verdiğimiz bu denizaltı robotu sayesinde yüzlerce metre derinlikteki ihtiyaç duyulan elektrik ihtiyacını ve video görüntülerini uzaktan kumandayla hiçbir riske girmeden elde edebileceğiz.”

ADIM ADIM KEŞFE DOĞRU TPAO

Türkiye’nin deniz sahalarında hidrokarbon arama çalışmaları için oluşturduğu imkanlar her geçen gün genişliyor. İki sismik arama ve üç derin deniz sondaj gemisine sahip olan Türkiye, Ekim 2018’de ilk sondajı Antalya açıklarındaki Alanya-1 kuyusunda başlattı. TPAO’nun sondaj gemisi Fatih’in derin deniz aramalarında elde ettiği ilk müspet sonuç, yaklaşık iki yıl sonra, Ağustos 2020’de geldi. Batı Karadeniz’deki Sakarya Gaz Sahası’nda bulunan dokuzuncu sondaj kuyusu Tuna-1’de ilk doğalgaz keşfi yapıldı. 320 milyar metreküp olarak açıklanan rezerv, Ekim ortasına kadar devam eden çalışmalar sonucunda 405 milyar metreküp olarak revize edildi.

Mehmet KARA - Enerji Günlüğü