osil yakıt fiyatları son bir yılda neredeyse uçtu. Brent petrolün varili bir yıl önce 40 dolarlar seviyesindeyken yüzde 100’e yakın bir artışla 75 dolar seviyesini aştı. Benzer bir durum Batı Teksas (WTI) petrolü için de geçerli. Doğal gaz vadeli kontratların fiyatlarındaki gelişme çok daha dramatik; son bir yıldaki artış oranı yüzde 170’e yaklaştı.
Bir yıl önce tonu 50 dolarlar seviyesinde bulunan buhar kömürü fiyatları yüzde 250’lik artışla 180 dolar seviyelerine kadar tırmandı. Böylece bu dünyanın en sevilmeyen emtiası kömür, son bir yılda fiyatı en fazla artan varlıklardan biri haline geldi.
Geçtiğimiz yıl salgın nedeniyle gerileyen fiyatlar, kapanmaların hafiflemesiyle birlikte özellikle Asya’dan gelen talep nedeniyle hızla yükselerek son yılların en yüksek seviyelerini gördü. Talebin 2021 ve 2022 yıllarında da hızlı büyümeye devam etmesinin beklendiği dikkate alındığında, fiyatların bir süre daha yüksek seyredeceği söylenebilir.
Bu fiyatların üzerine bir de yurtiçi döviz kurlarındaki artışları eklediğimizde Türk Lirası bazında çok daha keskin artışlar karşımıza çıkıyor: Son bir yılda petrolde yüzde 95, doğal gazda yüzde 200 ve buhar kömüründe yüzde 280. Sadece son altı aya bakarsak; petrolde yüzde 30, doğal gazda yüzde 140 ve buhar kömüründe yüzde 110 düzeyinde artışlar söz konusu.
Türkiye ekonomisi enerji fiyatlarındaki bu gelişmelerden ciddi şekilde etkilenecektir. Muhtemelen öncelikle elektrik fiyatları yükselecektir. Türkiye bu yılın ilk yedi ayında tükettiği elektriğin neredeyse yarısını doğal gaz ve ithal kömür kullanarak üretti. Dolayısıyla, enerji fiyatlarındaki artışların elektrik faturalarına yansımaması düşünülemez. Sanayi tarafında, demir-çelikten çimentoya, gıdadan ulaştırmaya kadar tüm sektörler kaçınılmaz olarak fiyat artışlarından etkilenecektir. Türkiye’de ısınmada yüzde 80’e varan oranda doğal gaz ve ithal kömür kullanıldığı dikkate alındığında, vatandaşın yakıt faturalarının da büyük ölçüde artacağı öngörülebilir.
Öyleyse; yükselen ithalat faturası, cari açık, artan döviz kuru ve enflasyon artışıyla birlikte çok zor bir kış için hazırlanın.