(ANALİZ/HABER) Yatağan Termik Santrali’ne teklif sunan firmaların her birinin, bu santrali almak için gerekçeleri var. Peki ipi kim göğüsler? İşte bu soruya cevap verebilmek için bazı ipuçları…
Önce biraz geriye gidip, Nisan ayı içinde yapılan Çatalağzı Termik Santrali (ÇATES) özelleştirme ihalesinin sonucundan başlayalım isterseniz. ÇATES’een yüksek teklif, yerel kömür üreticilerini temsilen sürece dahil olan Demir Madencilik’ten gelmişti. Bunun nedeni, ÇATES`i başka bir şirket alır da elektriği ithal kömürden üretmeyi tercih ederse, bölgedeki pek çok kömür madeninin kapısına kilit vurulacağı gerçeğiydi.
ÇATES ihalesinde Demir Madencilik`le son ana kadar mücadele eden ise Gediz ve Aydem elektrik dağıtım bölgelerini de bünyesinde bulunduran Bereket Grubu’nun şirketi Elsan olmuştu. Bunun anlamı da gayet açıktı. Bereket Grubu,, bu iki bölgenin görevli tedarik şirketi olarak, alıcısı hazır bir elektrik için baz yük bir kurulu gücü portföyüne ekleyip ticari açıdan operasyonel gücünü artırma şansını yakalayacaktı.

SANTRAL VE KÖMÜR BERABER

ÇATES sürecini özetledikten sonra Yatağan Termik Santrali’ne gelelim. İhalede Yatağan Termik Santrali ile Güney Ege Linyitleri İşletmesi (GELİ) tarafından kullanılan taşınırlar, Yatağan Termik Santrali tarafından kullanılan taşınmazlar, GELİ’nin üzerinde bulunduğu taşınmazlar ve GELİ tarafından kullanılan taşınmazlar varlık satışı yöntemiyle; ilgili maden ruhsatları ve bu ruhsatların kapsadığı maden sahaları, işletme hakkının verilmesi yöntemiyle bir bütün halinde özelleştirilecek. Yatağan ihalesine ön yeterlilik ve teklif başvurusu yapan şirketler Limak İnşaat, Elsan Elektrik, IC İçtaş, Alsim Alarko, Konya Şeker ve Çelikler Taahhüt İnşaat olarak sıralanıyor.

İHALENİN FAVORİSİ KİM?

Her 6 oyuncunun da kendine özel bir projeksiyonu ve bu ihaleyi almak istemesi için geçerli bir nedeni olmalı. Kimin favori olduğunu anlamayı kolaylaştıracak bir değerlendirme yapmaya çalışalım.
Gediz ve Aydem elektrik dağıtım bölgelerini işleten Bereket Enerji Grubu (Elsan) ile başlayalım. Bereket Enerji, çok önemli iki dağıtım bölgesini işletse de, Türkiye`de özel şirketler için kâr mefhumu esas itibariyle elektriğin dağıtım tarafında değil, satış tarafında... Elektriğin fiyatı ne olursa olsun, dağıtıcı belli bir dağıtım bedeli dışında pay almıyor. Zaten dağıtımdan elde edilen gelirler de büyük oranda, kamu otoritesi EPDK tarafından belirlenen yatırım programına yönlendiriliyor, mevzuat emri... Yani Elsan, elektrik dağıtımı işini yürüttüğü iki bölgede asıl kârlılığı bu iki bölgenin görevli tedarik şirketleri eliyle sattığı ve satacağı elektrikten elde etmek zorunda. Dolayısıyla, elektriğin tedarik kısmında maliyetleri kontrol edebilmek için üretim portföyünü güçlendirmesi şart. Bu yüzden kendi dağıtım bölesinde (Aydem - Aydın, Denizli, Muğla) yer alan Yatağan Santrali’ni almaya çalışması gayet normal.

LİMAK NEDEN ALMAK İSTER?

Yatağan ihalesinde boy gösterecek bir diğer oyuncu olan Limak Grubu, içinde yer aldığı CLK Holding eliyle İstanbul Avrupa Yakası; Antalya, Burdur ve Isparta`yı kapsayan Akdeniz; Bursa, Balıkesir, Çanakkale, Yalova’dan oluşan Uludağ ve Sıvas, Tokat, Yozğat’ın içinde bulunduğu Çamlıbel dağıtım bölgelerinin işletmecisi. Bu dört önemli bölgedeki görevli tedarik şirketlerinin hissedarı olarak, elektriğin üretim-tedarik tarafında elini güçlendirmeyi istemesi çok normal. Ayrıca Limak’ın bu ihaleye tek başına katılmasından, ortaklarından bağımsız olarak, kendi başına da enerji üretimi alanında bir büyüme planı olduğu sonucunu çıkarmak mümkün. Aslında Limak Grubu daha önce Hamitabat Santrali`ni özelleştirmeden alarak sahip olduğu kurulu gücü artırdı. Ancak doğalgaz elektriğin en yüksek maliyetle üretilebildiği bir kaynak. Dolayısıyla kömüre dayalı baz yük kapasitenin artırılması da Limak için çok kritik olmalı. Özetle, Yatağan Termik Santrali`ni almayı istemesi Limak için çok anlaşılabilir bir durum…

ALSİM ALARKO’NUN KURULUM TECRÜBESİ

Taliplerden biri de Alsim Alarko. Alarko, Meram Elektrik Dağıtım Bölgesi (MEDAŞ) şirketinin (diğer hissedar Cengiz Holding) ortağı. Dolayısıyla satışını yapacağı elektriği daha uygun maliyetle üretmek ya da tedarik etmek Alarko açısından da çok önemli. Bu yüzden Yatağan Santrali`ne talip olması doğal. Hatta Alarko sadece dağıtım işinde değil, santral inşası ve işletmesi konusunda da tecrübeli. Cengiz ve Alarko, Çanakkale`de ithal kömüre dayalı bir santral (CENAL) kurma çalışmalarını sürdürüyor. Bir de ihale konusu santralin teknolojisi oldukça eski. Ve verimliliğin artırılması için santralin ciddi yenileme yatırımlarına ihtiyacı var. Yatırımlar sürerken de bu tesislerin yüksek bir kapasite faktörüyle işletilmesi kritik önem taşıyor. Aslında Alsim Alarko, hem işletmecilik hem de santral yenileme ve sıfırdan kurulumu konularındaki ciddi tecrübesiyle Yatağan konusunda diğer şirketlerden daha avantajlı görünüyor. Hatta önceki ihalelerde oldukça muhafazakâr bir tavır sergileyen Alarko’nun önceki hafta yapılan ÇATES ihalesinde 300 milyon dolar bandının üzerine çıkması da Grubun bu avantajını kullanmaya yönelmesi olarak kabul edilebilir.

IC İÇTAŞ: KEMERKÖY’Ü ALMANIN AVANTAJI

Taliplerden bir diğeri de IC İçtaş. Trakya`da elektrik dağıtım hizmetini sunan bu grup, 400 MW`ye yakın HES kurulu gücünün yanı sıra Isparta`daki doğalgaz çevrim santraliyle yeni HES inşaatlarını devam ettiriyor. IC İçtaş, Nisan ayında kazandığı Yeniköy ve Kemerköy santralleriyle yan yana sayılabilecek Yatağan Tesislerini de alarak kendisi açısından verimli bir işletmecilik avantajı elde etme gayesiyle hareket edebileceği izlenimi veriyor.

KONYA ŞEKER, KANGAL TECRÜBESİYLE SAHNEDE

Geriye, Kangal Termik Santrali`ni özelleştirmeden alarak enerji alanındaki ciddi oyuncular arasına katılan Konya Şeker ile yine geçtiğimiz yıl Seyitömer Termik Santrali’ni alan Çelikler Holding kalıyor. Konya Şeker Yatağan`ı alırsa, elektrikte özellikle baz yük kurulu güç sahibi önde gelen aktörlerden biri haline gelecektir. Önceki ihaleyi kazandıktan sonra edindiği tecrübeye güvenerek hareket ettiği ve etmeye devam edeceği söylenebilir.

SEYİTÖMER’İN SÜRPRİZİ ÇELİKLER YİNE ŞAŞIRTABİLİR

Daha önce Seyitömer Santrali’ni devralan Çelikler Holding de, Yeniköy ve Kemerköy ihalesinde son ana kadar mücadele edenler arasındaydı. Hem daha önce kazandığı Seyitömer ihalesinden, hem de katılıp kaybettikleri ihalelerden kazandıkları tecrübeyle hareket etmesini beklemek yanlış olmaz. Daha da ötesi, Çelikler Grubu’nun tesisleri alması halinde ne yapacağına ilişkin ciddi bir yol haritasına sahip olmasıyla da Yatağan ihalesinde rekabetçi olması beklenebilir.

Tüm bunları alt alta yazdıktan sonra bir favori alıcı tahmininde bulunmak mümkün. Ancak onu ben değil, kendi bilgi ve tecrübelerinizi de bunların üzerine ekleyerek sizin yapmanız daha doğru.

Bana göre hepsi iddialı. Anahtar cümle de şu: En çok isteyen kazanır.

Mehmet KARA